Giriş

2018 yılında adını sıkça duyduğumuz, bugünlerde ise yine duymaya başladığımız ve gelecek günlerde daha sık duyacağımızı düşündüğüm “Konkordato.” Peki nedir bu konkordato?

Konkordato esasen İtalyanca bir kelime (Concordato) olmakla beraber İtalyanca ’ya da Latince’den geçmiştir. Türkçe kelime anlamı anlaşmalı iflas olarak tanımlanmakla beraber borçlunun borçlarını vadesinde ödeyememesi veya vadesinde ödeyemeyecek olması nedeniyle alacaklılar ile ödemeler konusunda hukuk sistemi içerisinde yapmış olduğu yeniden yapılandırma anlaşması diyebiliriz.

Yapmış olduğumuz bu çalışmada İcra ve İflas Kanununda Konkordatoya ilişkin olarak 28.02.2018 ve 06.12.2018 tarihlerinde yapılan değişiklikleri de göz önüne alarak genel hatlarıyla konkordato talebinin nereye ve ne şekilde yapılacağı ile geçici ve kesin mühletten bahsedeceğiz.

Konkordato

Esasen 2003 yılından beri uygulanmakta olan iflasın ertelenmesi müessesesinin 2018 yılında kaldırılması ile beraber konkordato uygulaması ile ilgili kanunda yapılan esaslı değişiklikler sonrası konkordatonun daha etkin kullanılmasının amaçlanması ile konkordatonun daha geniş bir uygulama alanı bulduğu söylenebilir.

Konkordato, hukukumuzda İcra ve İflas Kanununda düzenlenmektedir. Borçlarını vadesi geldiği halde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlu, vade verilmek veya tenzilat yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek veya muhtemel bir iflastan kurtulmak için konkordato talep edebilir. Borçlunun dışında, iflas talebinde bulunabilecek her alacaklı da gerekçeli bir dilekçeyle, borçlu hakkında konkordato işlemlerinin başlatılmasını isteyebilir. Burada dikkat edilmesi gereken husus sermaye şirketi, kooperatif veya gerçek kişi herhangi bir borçlunun konkordato talep edebileceğidir. Yani konkordato talep edebilmek için illa sermaye şirketi olmaya gerek yoktur.

Konkordato talebi için görevli mahkeme Asliye Ticaret Mahkemesidir.  Yetkili mahkeme ise iflasa tabi borçlular için, borçlunun muamele merkezinin bulunduğu mahaldeki Asliye Ticaret Mahkemesi, iflasa tabi olmayan borçlu için ise yerleşim yerindeki Asliye Ticaret Mahkemesidir.

Konkordato Talebine Eklenecek Belgeler, Geçici ve Kesin Mühlet

Borçlu, konkordato talebine aşağıdaki belgeleri eklemek zorundadır.

a) Borçlunun borçlarını hangi oranda veya vadede ödeyeceğini, bu kapsamda alacaklıların alacaklarından hangi oranda vazgeçmiş olacaklarını, ödemelerin yapılması için borçlunun mevcut mallarını satıp satmayacağını, borçlunun faaliyetine devam edebilmesi ve alacaklılara ödemelerini yapabilmesi için gerekli malî kaynağın sermaye artırımı veya kredi temini yoluyla yahut başka bir yöntem kullanılarak sağlanacağını gösteren konkordato ön projesi.

b) Borçlunun malvarlığının durumunu gösterir belgeler; borçlu defter tutmaya mecbur kişilerden ise Türk Ticaret Kanununa göre hazırlanan son bilanço, gelir tablosu, nakit akım tablosu, hem işletmenin devamlılığı esasına göre hem de aktiflerin muhtemel satış fiyatları üzerinden hazırlanan ara bilançolar, ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdikleri ile elektronik ortamda oluşturulan defterlere ilişkin e-defter berat bilgileri, borçlunun malî durumunu açıklayıcı diğer bilgi ve belgeler, maddi ve maddi olmayan duran varlıklara ait olup defter değerlerini içeren listeler, tüm alacak ve borçları vadeleri ile birlikte gösteren liste ve belgeler.

c) Alacaklıları, alacak miktarlarını ve alacaklıların imtiyaz durumunu gösteren liste.

d) Konkordato ön projesinde yer alan teklife göre alacaklıların eline geçmesi öngörülen miktar ile borçlunun iflâsı hâlinde alacaklıların eline geçebilecek muhtemel miktarı karşılaştırmalı olarak gösteren tablo.

e) Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşu tarafından Türkiye Denetim Standartlarına göre yapılacak denetim kapsamında hazırlanan ve konkordato ön projesinde yer alan teklifin gerçekleşeceği hususunda makul güvence veren denetim raporu ile dayanakları. Bu kapsamda düzenlenecek raporlar ve bu raporlara dayanak olacak denetimlerde, denetim kuruluşlarının faaliyetleri, hak ve yükümlülükleri, raporların inceleme ve denetimleri, bu raporlar sebebiyle doğacak idari ve hukuki sorumluluk ile diğer hususlar hakkında Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümleri uygulanır.

Yukarıda sayılan belgeler dışında borçlu, konkordato sürecinde mahkeme veya komiser tarafından istenebilecek diğer belge ve kayıtları da ibraz etmek zorundadır.

Borçlunun yukarıda sayılan belgeler ile birlikte konkordato talebi üzerine mahkeme, belirtilen belgelerin eksiksiz olarak mevcut olduğunu tespit ettiğinde derhal geçici mühlet kararı verir.

Konkordato işlemlerinin başlatılması alacaklılardan biri tarafından talep edilmişse, borçlunun söz konusu belgeleri ve kayıtları mahkemenin vereceği makul süre içinde ve eksiksiz olarak sunması halinde mahkeme tarafından geçici mühlet kararı verilir.

Mahkeme, geçici mühlet kararıyla birlikte konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olup olmadığının yakından incelenmesi amacıyla bir geçici konkordato komiseri görevlendirir.

Geçici mühlet üç aydır. Mahkeme bu üç aylık süre dolmadan borçlunun veya geçici komiserin yapacağı talep üzerine geçici mühleti en fazla iki ay daha uzatabilir, uzatmayı borçlu talep etmişse geçici komiserin de görüşü alınır. Geçici mühletin toplam süresi beş ayı geçemez.

Geçici mühlet talebinin kabulü, geçici komiser görevlendirilmesi, geçici mühletin uzatılması ve tedbirlere ilişkin kararlara karşı kanun yoluna başvurulamaz.

Mahkeme, kesin mühlet hakkındaki kararını geçici mühlet içinde verir. Kesin mühlet hakkında bir karar verilebilmesi için, mahkeme borçluyu ve varsa konkordato talep eden alacaklıyı duruşmaya davet eder. Geçici komiser, duruşmadan önce yazılı raporunu sunar ve mahkemece gerekli görülürse, beyanı alınmak üzere duruşmada hazır bulunur. Mahkeme yapacağı değerlendirmede, itiraz eden alacaklıların dilekçelerinde ileri sürdükleri itiraz sebeplerini de dikkate alır.

Konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olduğunun anlaşılması halinde borçluya bir yıllık kesin mühlet verilir. Konkordato hakkında yapılan yargılamada kesin mühlet içinde bir karar verilemeyeceği anlaşılırsa; mahkeme, gerekli görürse komiserden gerekçeli bir rapor da alarak, karar verilinceye kadar kesin mühlet hükümlerinin devamına altı ayı geçmemek üzere karar verebilir.

Mahkemece, kesin mühlet kararıyla beraber veya kesin mühlet içinde uygun görülecek bir zamanda yedi alacaklıyı geçmemek, herhangi bir ücret takdir edilmemek ve tek sayıda olmak kaydıyla ayrıca bir alacaklılar kurulu oluşturulabilir. En az üç alacaklı sınıfı bulunması kaydıyla, alacaklı sayısının iki yüz elliyi veya alacak miktarının yüz yirmi beş milyon Türk Lirasını aşması halinde alacaklılar kurulunun oluşturulması zorunludur.  Bu durumda alacakları, hukuki nitelik itibarıyla birbirinden farklı olan alacaklı sınıfları ve varsa rehinli alacaklılar, alacaklılar kurulunda hakkaniyete uygun şekilde temsil edilir. Güçlük arz eden özel durumlarda kesin mühlet, komiserin bu durumu açıklayan gerekçeli raporu ve talebi üzerine mahkemece altı aya kadar uzatılabilir. Borçlu da bu fıkra uyarınca uzatma talebinde bulunabilir; bu takdirde komiserin de görüşü alınır. Her iki halde de uzatma talebi kesin mühletin sonra ermesinden önce yapılır ve uzatma kararı vermeden önce, varsa alacaklılar kurulunun da görüşü alınır.

Kesin mühlet talebinin kabulü ile mühletin kaldırılması talebinin reddine ilişkin kararlara karşı kanun yoluna başvurulamaz.

Kesin mühletin mahkemece bazı durumlarda kaldırılması söz konusu olabilir, bunlardan birincisi konkordato talebi ile amaçlanan iyileşmenin, kesin mühletin sona ermesinden önce gerçekleştiğinin komiserin yazılı raporuyla mahkemeye bildirilmesi üzerine mahkemece resen, kesin mühletin kaldırılarak konkordato talebinin reddine karar verilir.

İkincisi ise iflasa tabi borçlu bakımından, kesin mühletin verilmesinden sonra borçlunun malvarlığının korunması için iflasın açılması gerekiyorsa, konkordatonun başarıya ulaşamayacağı anlaşılıyorsa, borçlu kanunen komiserin veya mahkemenin iznine bağlanan durumlarda bu izin dışında hareket ederse, komiserin talimatlarına uymazsa ya da borçlunun alacaklıları zarara uğratma amacıyla hareket ettiği anlaşılıyorsa, borca batık olduğu anlaşılan bir sermaye şirketi veya kooperatif konkordato talebinden feragat ederse komiserin yazılı raporu üzerine mahkeme kesin mühleti kaldırarak konkordato talebinin reddine ve borçlunun iflasına resen karar verir. İflasa tabi olmayan borçlu bakımından ise konkordatonun başarıya ulaşamayacağı ve borçlunun kanunen komiserin veya mahkemenin iznine bağlanan durumlarda bu izin dışında hareket ettiği, komiserin talimatlarına uymadığı ya da borçlunun alacaklıları zarara uğratma amacıyla hareket ettiğinin kesin mühletin verilmesinden sonra anlaşılması durumunda, komiserin yazılı raporu üzerine mahkeme kesin mühleti kaldırarak konkordato talebinin reddine resen karar verir.

Kesin mühlet içinde borçlu aleyhine 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre yapılan takipler de dahil olmak üzere hiçbir takip yapılamaz ve evvelce başlamış takipler durur. İhtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararları uygulanmaz. Bir takip muamelesi ile kesilebilen zamanaşımı ve hak düşüren müddetler işlemez. Tasdik edilen konkordato projesi aksine hüküm içermediği takdirde kesin mühlet tarihinden itibaren rehinle temin edilmemiş her türlü alacağa faiz işlemesi durur. Bununla birlikte rehinle temin edilmiş alacaklar nedeniyle rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip başlatılabilir veya başlamış olan takiplere devam edilebilir ancak bu takip nedeniyle muhafaza tedbirleri alınamaz ve rehinli malın satışı gerçekleştirilemez. Ancak satış yapılamamasının bir istisnası mevcuttur şöyle ki rehinli malın konkordato projesine göre işletme tarafından kullanılması öngörülmüyor veya kıymeti düşecek ya da muhafazası masraflı olacak ise satışına izin verilebilir. Satış gelirinden rehinli alacaklıya rehin bedeli kadar ödeme yapılır.

Sonuç

Konkordato komiseri tarafından alacaklılar ile yapılan ve borçlunun da katılmak zorunda olduğu konkordato projesinin müzakereleri sonucunda oluşturulan kabul ve ret oylarını içerecek şekilde düzenlenen konkordato tutanağı düzenlenir. Komiser tarafından davet edilmiş olan alacaklılar tarafından müzakerenin yapıldığı toplantının bitimini takip eden yedi gün içinde gerçekleşen katılımlar da kabul olunur. Komiser, bu yedi günlük sürenin bitmesinden itibaren en geç yedi gün içinde konkordatoya ilişkin bütün belgeleri, konkordato projesinin kabul edilip edilmediğine ve tasdikinin uygun olup olmadığına dair gerekçeli raporunu mahkemeye tevdi etmek zorundadır.

Komiserin gerekçeli raporunu ve dosyayı tevdi alan mahkeme, konkordato hakkında karar vermek üzere yargılamaya başlar. Mahkeme konkordatonun tasdikine ilişkin olarak, komiseri dinledikten sonra kısa bir zamanda ve her halde kesin mühlet içinde kararını vermek zorundadır.

Yazımızı sonlandırmadan önce bir hususa özellikle dikkat çekmek istiyorum. Konkordato talebine eklenecek belgelere ilişkin olarak 28.02.2018 tarih ve 7101 sayılı Kanun ile değiştirilen 286. maddenin birinci fıkrasının (e) bendi, “Sermaye Piyasası Kurulu veya Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşu tarafından hazırlanan ve konkordato ön projesinde yer alan teklifin gerçekleşmesinin kuvvetle muhtemel olduğunu gösteren finansal analiz raporları ile dayanakları. Şu kadar ki bu şart Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 28. maddesi kapsamında küçük işletmeler bakımından uygulanmaz.” şeklindeydi. Daha sonra ise 06.12.2018 tarih ve 7155 sayılı Kanun ile bu bent “Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşu tarafından Türkiye Denetim Standartlarına göre yapılacak denetim kapsamında hazırlanan ve konkordato ön projesinde yer alan teklifin gerçekleşeceği hususunda makul güvence veren denetim raporu ile dayanakları” olarak değiştirilmiş ve küçük işletme istisnası kaldırılmıştır.

Bu kısma özellikle dikkat çekmek istedim çünkü aynı yıl içerisinde yapılan değişiklikler olması nedeniyle, zamanın oldukça önemli olduğu konkordato müessesesinde bu değişikliğin gözden kaçması küçük işletmelerin başvuru aşamasında eksik belge nedeniyle geçici mühlet dahi alamamaları ile birlikte geçen zaman nedeniyle ön projenin tekrar hazırlanma zorunluluğunun doğmasına sebep olacak, söz konusu durumlarda zaten sıkıntılı olan süreci küçük işletmeler adına daha da zorlaştıracaktır.

Fatih KAYA
Vergi Müfettişi
Bu e-Posta adresi istenmeyen postalardan korunmaktadır, görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir.

https://www.alomaliye.com/2024/05/13/konkordato-mevsimi/

Kaynakça

— İcra ve İflas Kanunu

— Konkordato Talebine Eklenecek Belgeler Hakkında Yönetmelik