31.12.2023 tarihli bilançoda enflasyon düzeltmesine tabi tutulan ve 30.09.2024 tarihi itibariyle de bilançoda yer almaya devam eden maddi duran varlık hesapları ile maddi duran varlık hesapları üzerinden ayrılan ve 257 Birikmiş Amortisman hesaplarında takip edilen tutarlar aynı katsayı ile düzeltme işlemine tabi tutulacaktır. Düzeltme katsayısı 30.09.2024 tarihli Yİ-ÜFE'nin 31.12.2023 tarihli Yİ-ÜFE'ye bölmek suretiyle bulunan (3659,84/2915,02=)1,25551 katsayı ile 30.06.2024 tarihli Yİ-ÜFE'nin 31.12.2023 tarihli Yİ-ÜFE'ye bölmek suretiyle bulunan (3483,25/2915,02=)1,19493 katsayı arasındaki fark olan(1,25551-1,19493 =) 0,06058'dir. Anılan düzeltme katsayısını 1.1.2024 tarihli iktisadi kıymet tutarı ile anılan kıymet tutarı üzerinden ayrılmış amortismana tutarına uyguladığınızda son üç ayın enflasyon farkı sonucuna ulaşabilirsiniz. Üzerinden amortisman ayrılacak tutar ise bu fark tutarına 30.06.2024 tarihli düzeltilmiş tutarın eklenmesiyle bulunacaktır. Farklı yollarla yapılan hesaplamalar bizi aynı sonucu iletecektir.

Öte yandan 1.1.2024 -30.09.2024 tarihleri arasında aktife giren maddi duran varlıklar ise 30.09.2024 tarihli Yİ-ÜFE’nin maddi duran varlığın deftere kayıt edildiği aya ilişkin Yİ-ÜFE’ye bölünmesi suretiyle bulunan düzeltme katsayısı kullanılarak düzeltme işlemi gerçekleştirilecektir.

Unutmamak gerekir ki maddi duran varlık hesapları için 30.09.2024 tarihli düzeltilmiş tutar üzerinden birikmiş amortisman ayrılacağından, öncelikle enflasyon düzeltme işleminin yapılması daha sonra ise düzeltilmiş tutar üzerinden amortisman ayrılması gerekmektedir.

Öte yandan bu kıymetlerin aktifleştirilmesinden önce bu kıymetlerle ilgili mahsuben verilen avansların, ödeme tarihinden mahsup tarihine kadar düzeltmeyi de unutmayın. Zira bu avanslar 30.09.2024 tarihli bilançoda görülmeyen avans hesaplarıdır. Düzeltme sonucu ortaya çıkan enflasyon farkları iktisadi kıymetin maliyetinin bir parçasıdır. Örneğin 2024 yılında bir makine satın alındığı ve Mayıs 2024 tarihinde bu makine için avans verildiği, Temmuz 2024 tarihinde makinenin geldiği ve aynı tarihte defter kayıtlarına alındığı varsayalım. Bu durumda 30.09.2024 tarihli bilançoda yer alan makineler düzeltmeye tabi tutulurken, avansın verildiği tarihten mahsup işleminin gerçekleştiği tarihe kadar verilen avans hesabının düzeltilip düzeltme farkının makinanın enflasyon fark hesabına eklenmesi gerekmektedir.

Dr. Soner Ülgen

Tax partner at Northwest Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş.