Bilindiği üzere, 31.12.2023 tarihli bilançolarda yer alan 170 ve 350 hesaplar enflasyon düzeltmesine tabi tutularak enflasyon farkları "697- Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı”nda izlenip, bu hesabının alacak veya borç kalanı vermesi durumuna göre "178- Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı" veya "358- Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı"na devrederek kapatılmıştı. 2024 yılında ise 31.12.2023 tarihli düzeltilmiş bilançolardan gelen enflasyon farkları dahil 170 ve 350 hesaplar 30.06.2024 tarihli Yİ-ÜFE’nin 31.12.2023 tarihli Yİ-ÜFE’ye bölünmesi suretiyle bulunan taşıma katsayısı ile düzeltme işlemine tabi tutulmuştu. Ayrıca, 1.1-30.06.2024 tarihleri arasında yapılmış hakkedişler 30.06.2024 tarihli Yİ-ÜFE’nin istihkak bedellerinin alındığı aydaki Yİ-ÜFE’ye bölünmesi suretiyle, maliyetler ise 30.06.2024 tarihli Yİ-ÜFE’nin maliyetlerin defterlere kayıt edildiği aydaki Yİ-ÜFE’ye bölünmesi suretiyle bulunan katsayı kullanılarak düzeltme işlemine tabi tutulmuştu.

Şimdi gelelim III. Geçici vergi düzeltme işlemine. 30.09.2024 tarihi itibariyle yıllara yaygın inşaat ve onarma işlerine ilişkin aylık maliyet ve hakkediş tutarlarının enflasyon düzeltmesi şu şekilde yapılacaktır: Eylül 2024 ayına ait Yİ-ÜFE sırasıyla Ocak-Eylül 2024 dönemlerindeki aylar için ayrı ayrı belirlenmiş her bir ayın Yİ-ÜFE’sine bölünmesi sonucunda bulunacak katsayılarla çarpılarak maliyet ve hakkediş tutarlarının düzeltme işlemi gerçekleştirilecektir. Bu şekilde ortaya çıkan enflasyon farkından ilk altı dönemde 170 ve 350 hesaplara ilişkin olarak 697 hesaba gönderilen enflasyon farklarının tenzilinden sonra kalan tutar 697 hesaba kaydedilecek sonrasında kalan bakiye tutar 178 veya 358 hesaba aktarılacaktır.  178 ve 358 hesapların her bir iş bazında takibi şu açıdan önem etmektedir. Örneğin 6 aylık dönemde 178 hesap bakiyesi veren 697 hesap, 9 aylık dönemde 358 hesap bakiyesi verebilmektedir. Neticede matematiksel doğrulama açısından 170 ve 350 hesaplar için 9 aylık dönemde için hesaplanan enflasyon farklarının bakiyeleri ile anılan tutarlardan altı aylık döneme isabet eden enflasyon farklarının tenzilinden sonra ortaya çıkan 178 veya 358 hesaplarda yer alan tutarlaa ilk altı aylık dönem için 178 veya 358 hesaba aktarılan tutarların eklenmesi sonucu bulunacak tutar birbirine eşit olacaktır.

Dr. Soner Ülgen

Tax partner at Northwest Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş.