31.12.2023 tarihli bilançoda yer alan akaryakıt dağıtım şirketlerince bayilere intifa hakkı karşılığı verilen bedellerin kaydedildiği 380 Gelecek aylara ait gelirler ve 480 Gelecek yıllara ait gelirler hesaplarında yer alan tutarlar 31.12.2023 tarihli Yİ-ÜFE'nin defterlere kayıt edildiği tarihteki Yİ-ÜFE'ye bölünmesi suretiyle bulunan katsayı ile düzeltme işlemine tabi tutulmuş ve ortaya çıkan düzeltme farkları 698 Enflasyon düzeltme kar veya zararı hesabına borç, 380 veya 480 Gelecek aylara/yıllara ait gelirler enflasyon fark hesabına alacak kaydedilmiş ve yaratılan gider etkisi düzeltme karını azaltıcı veya düzeltme zararını artırıcı etki yaratmıştı.

Her ne kadar vergi idaresince bir açıklama yapılmamış olsa da 1.1-30.06.2024 tarihleri arasında gelir hesaplarına aktarılan bu hesaplarla ilgili 2023 yılı enflasyon düzeltme farklarının beyanname üzerinde vergiye tabi olmayan gelir olarak dikkate alınması gerekiyordu.

Öte yandan, 30.06.2024 tarihli bilançoda bakiye olarak kalan 380 ve 480 hesapların 2024 yılında tekrar enflasyon düzeltmesine tabi tutulması ve enflasyon düzeltme farkları yukarıda açıkladığımız şekilde muhasebeleştirilmesi gerekiyordu. Benzer şekilde III. geçici vergi beyannamesinde 1 Temmuz- 30 Eylül 2024 tarihleri arasında gelir hesaplarına intikal ettirilen 380 hesaplara ait enflasyon düzeltme farklarının 2023 takvim yılına isabet eden kısmının vergiye tabi olmayan gelir, 2024 takvim yılına isabet eden kısımlarının ise vergiye tabi gelir olarak dikkate alınması gerekmektedir.

Hatırlatmak yerinde olacaktır ki 30.09.2024 tarihli bilançoda bakiye kalan 380 ve 480 hesapların tekrar enflasyon düzeltmesine tabi tutulması ve enflasyon düzeltme farklarının 698 Enflasyon düzeltme kar veya zararı hesabına borç, 380 veya 480 Gelecek aylara/yıllara ait gelirler enflasyon fark hesabına alacak kaydedilmesi gerekiyor.

Her zaman vurguladığım gibi her bir hesaba ait enflasyon düzeltme farklarının anılan hesaplarının altında açılacak alt hesaplarda her yıla ait tutarları içerecek ayrı ayrı muhasebeleştirilmesinde fayda vardır.

Dr. Soner Ülgen

Tax partner at Northwest Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş.