Ekonomide her şeyin iyi olduğu, piyasanın canlılığını sürdürdüğü 2007 yılı için işadamları, serbest meslek erbabı ve işletmelerin 2008 yılı içinde verdiği gelir beyanları, ''kriz dönemlerini'' aratmadı. Birçok meslek grubunun aylık ortalama geliri, çalıştırdıkları asgari ücretlilerin bile altında kaldı.

2008 yılı Mart ayında işadamları, serbest meslek erbabı ve rant geliri elde edenlerden oluşan 1 milyon 278 bin 253 beyannameli gelir vergisi mükellefi, 2007 yılı için 17 milyar 644 milyon 469 bin 430 TL kazanç bildiriminde bulundu.

Buna karşılık 354 bin 627 mükellef de, bir önceki yılı 3 milyar 426 milyon 289 bin 728 TL zararla kapattığını beyan etti.

2008 beyanlarında gelir vergisi mükelleflerinin yıllık ortalama geliri 10 bin 555 TL, aylık ortalama geliri ise 879,6 TL oldu. Bu kişilerin 2008 yılı içinde ödedikleri ortalama vergi de 222 TL olarak belirlendi.

ÇOK KAZANSALAR DA AZ ÖDÜYORLAR

Beyanlarına göre, 1 kürkün 2 bin ile 25 bin TL arasında satıldığı ülkemizde, kürkçülerin aylık ortalama geliri 448 TL'de kaldı.

Bu rakam fırınlar için 574 TL, kuyumcular için 829 TL, demir çelik sanayicileri için 1583 TL, un fabrikatörleri için 537 TL, elektrikli ev aleti sanayicileri için 524 TL, bakkal ve süpermarketler için 425 TL, deterjan sanayicileri için 335 TL, ithalat ve ihracatçılar için 2 bin 522 TL, seyahat ve turizm işletmeleri için de 478 TL olarak hesaplandı.

Gelir vergisi mükelleflerinin beyan ettiği ortalama gelirler, şu meslek gruplarında Türkiye ortalamasının altında kaldı:

Kuyumcular, ayakkabı imalatçıları, ayakkabı ticareti yapanlar, bakkal ve süpermarketler, otel ve moteller, deterjan sanayi ticareti yapanlar, deri imalatçıları ve satıcıları, deriden mamul eşya imal eden ve satanlar, fırınlar, elektrikli ev aletleri imalatçıları, diş hekimleri, diş protez ve laboratuvarları, seyahat ve turizm işletmeleri, un imalatçıları ve satıcıları, mensucat sanayi imalatçıları, kürk imalatçıları ve satıcıları, inşaat malzemeleri satıcıları, et ve et mamulü imalat ve ticaretini yapanlar ve konfeksiyoncularda ülke ortalamasının altında kaldı.

2008'de 1742 sanatçı da, devlete 87 milyon 124 bin 986 TL gelir bildirdi. Sanatçıların vergisi de 7 milyon 987 bin 203 TL oldu. Bu şekilde sanatçıların aylık ortalama geliri 4 bin 168 TL'yi, aylık ortalama vergileri ise 1335 TL'yi geçmedi.

Bu arada asgari ücretlilerin aylık ortalama ücreti 2007 yılında 573,7 TL, 2008 yılında ise 623,5 TL olarak belirlendi.

BANKALAR VE İNŞAAT SEKTÖRÜ KURUMLARI SÜRÜKLEDİ

Öte yandan 2008 yılı Nisan ayında 543 bin 690 adet Kurumlar Vergisi beyannamesi verildi. Bu beyannamelerde 81 milyar 600 milyon 20 bin 34 TL kazanç bildirildi. Bu işletmelere de 16 milyar 477 milyon 662 bin 359 TL vergi tahakkuk ettirildi.

Böylece Kurumlar Vergisinde yıllık ortalama gelir 150 bin 85 TL, yıllık ortalama vergi ise 30 bin 307 TL oldu.

2008'de beyan edilen kurum kazançlarının 4'te 1'ini banka kazançları oluşturdu. Bu dönemde 95 banka toplam 19 milyar 103 milyon 425 bin TL kazanç bildirdi. Bankaların ödeyeceği Kurumlar Vergisinin miktarı da 3 milyar 820 milyon 685 bin TL olarak hesaplandı.

Kurumlar Vergisinde diğer yüksek kazançları da inşaat ve bayındırlık işleriyle uğraşanlar ile ithalat ve ihracatçılar beyan etti.

İnşaat ve bayındırlık sektöründe faaliyet gösteren 57 bin 599 işletme geçen yıl devlete 5 milyar 246 milyon 696 bin TL kazanç gösterdi. Bu kazançlara 1 milyar 46 milyon 346 bin TL Kurumlar Vergisi çıkarıldı.

16 bin 291 ithalat ve ihracatçının toplam kazancı da beyannamelerde 2 milyar 23 milyon 515 bin TL olarak yer aldı. Bunlara tahakkuk ettirilen Kurumlar Vergisi de 405 milyon 605 bin TL oldu.

ORTALAMA KAZANÇLAR DÜŞÜK KALDI

2008 beyannamelerinde kurumların ortalama kazançları da günün şartlarının çok altında kaldı.

Büyümenin lokomotif sektörlerinden inşaat ve bayındırlık alanında faaliyet gösteren ve devletten milyar dolarlık ihaleler alan firmaların ortalama aylık kazancı 7 bin 591 TL düzeyinde kaldı.

Bu rakam ithalat ve ihracatçılar için 10 bin 351 TL, akaryakıt istasyonları için 16 bin 487, oteller için 5 bin 426, doktor muayenehaneleri için 5 bin 736 TL olarak tespit edildi.

KİM, NE BEYAN ETTİ?

Gelir İdaresi Başkanlığı verilerine göre, 2008 beyan döneminde çeşitli meslek gruplarınca beyan edilen ortalama gelir ve kurumlar vergisi tutarları ile bunlara tahakkuk ettirilen ortalama vergi miktarları şöyle:

                              GELİR VERGİSİ          KURUMLAR VERGİSİ  

MESLEK GRUPLARI            Ort.Gelir  Ort.Vergi    Ort.Gelir    Ort.Vergi

----------------------     ---------  ---------    ----------   ---------

Akaryakıt Ticareti           23.622     6.345         197.847      39.595

Altın Ticareti                9.957     2.118          23.426       4.678

Ayakkabı İmalatı              6.688     1.377          79.034      16.366

Ayakkabı Top. Per.            5.587     1.099          40.881       8.174

Bakkal-Süpermarket            5.103       922          63.225      12.575

Bankalar                        -         -       201.088.693  40.217.738

Bina İnşaat                  17.523     4.800          50.882      10.192

Otel-Motel                   10.056     2.471          65.117      13.235

Deterjan San.İml.            20.640     6.160         309.749      61.949

Deterjan San. Tic.            4.020       779          44.819       9.084

Demir-Çelik Tic.             21.291     5.672         168.759      33.732

Demir-çelik İml.             19.004     4.985         813.057     164.073

Deri İmali                    8.753     1.975          52.848      10.573

Deri Ticareti                 9.485     2.202          41.508       8.301

Deri Mamul Eşya İml.          5.396     1.204          60.491      12.083

Deri Mamul Eşya Satışı        6.393     1.445          26.195       5.239

Eczaneler                    55.303    15.408             -           -

Ecza ve İlaç Depoları        15.551     3.871         451.507      90.574

Fırınlar                      6.890     1.316          46.191       9.318

Elektrikli Ev Al. İml.        6.290     1.320         320.716      64.262

Elektrikli Ev Al. Satışı     12.413     2.991          65.449      13.065

Avukatlar                    25.311     6.825             -           -

Diş Hekimleri                 8.851     1.737             -           -

Diş Klinikleri                  -         -            10.958       2.191

Diş Protez ve Laboratuvarı    4.190       775          23.014       4.588

Doktorlar                    26.189     7.016          68.837      13.823

Mimar-Mühendislik Hiz.       22.698     6.021          60.949      12.197

Noterler                    217.686    72.458             -           -

Seyahat ve Turizm İşl.        5.733     1.185          46.316       9.268

Toprak Sanayi                19.824     5.911         163.251      32.875

Un İmali ve Satışı            6.445     1.308         123.378      24.817

Çırçırlama Sanayi            20.324     5.185          51.261      10.251

Mensucat(İplik) San. İml.     8.569     1.871          90.970      18.373

Mensucat(Kumaş) Sanayi       10.736     2.608          72.082      14.558

Mensucat(Kumaştan Eşya)San.   5.679     1.187          62.375      12.592

Mobilya                       5.062     1.025          42.652       8.572

Lokantalar                    3.829       748          16.169       3.226

Kürk İmalatı Ticareti         5.378     1.105          26.576       5.315

İnşaat Malz. Ticareti         7.244     1.564          70.665      13.600

İnşaat Bayındırlık           18.797     5.145          91.090      18.166

İhracat İthalat              30.264     9.199         124.210      24.897

Et ve Et Ürünleri İml.Tic.    6.029     1.155          45.928       9.196

Konfeksiyon İmalat            6.857     1.497          78.236      15.667

Konfeksiyon Perakende         5.207     1.065          41.525       8.305

Konfeksiyon Toptan            8.339     1.968          45.438       9.108

YMM ve Muhasebeciler         30.257     7.670          93.087      18.610

Sanatçılar                   50.014    16.025             -           -