Gelir Vergisi Kanunu’nun 94’üncü maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinin (b) alt bendinde, tam mükellef kurumlar tarafından; 

- tam mükellef gerçek kişilere, 

-  gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara ve bu vergilerden muaf olanlara, 

- dar mükellef gerçek kişilere, 

- dar mükellef kurumlara (Türkiye'de bir işyeri veya daimi temsilci aracılığıyla kar payı elde edenler hariç) 

- gelir ve kurumlar vergisinden muaf olan dar mükelleflere 

dağıtılan,75’inci maddenin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde yazılı kar paylarından birinci fıkrada belirtilenler tarafından tevkifat yapılacağı hükme bağlanmıştır.

Keza, benzer düzenleme Kurumlar Vergisi Kanunu’nda da yapılmış olup; 

- Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15’inci maddesinin ikinci fıkrasında, vergiden muaf olan kurumlara dağıtılan Gelir Vergisi Kanunu’nun 75’inci maddesinin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde yazılı kar paylarından, 

- Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 30’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında da, tam mükellef kurumlar tarafından, Türkiye'de bir iş yeri veya daimi temsilci aracılığıyla kar payı elde edenler hariç olmak üzere dar mükellef kurumlara veya kurumlar vergisinden muaf olan dar mükelleflere dağıtılan ve Gelir Vergisi Kanunu’nun 75’inci maddenin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde yazılı kar payları üzerinden (bu Kanunun 15 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca vergi kesintisine tabi tutulanlar hariç olmak üzere), 

vergi kesintisi yapılacağı hüküm altına alınmıştır.

2009/14592, 2009/14593, 2009/14594 sayılı Bakanlar Kurulu Kararları’nda değişiklik yapan ve 22 Aralık 2024 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 9286 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla, daha önce %10 olarak uygulanmakta olan tevkiat oranı % 15’e çıkartılmıştır. Dolayısıyla, 22 Aralık 2024 (bu tarih dahil) tarihinden itibaren dağıtılan kar paylarında vergi tevkifatı oranları;

- 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15’inci maddesinin ikinci fıkrasında yazılı kar payları üzerinden %15,

- 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 30 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında yazılı kar payları üzerinden %15,

  - Tam mükellef kurumlar tarafından; tam mükellef gerçek kişilere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara ve gelir vergisinden muaf olanlara dağıtılan, 75 inci maddenin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde yazılı kar paylarından %15,

- Tam mükellef kurumlar tarafından; dar mükellef gerçek kişilere ve gelir vergisinden muaf olan dar mükelleflere dağıtılan, 75 inci maddenin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde yazılı kar paylarından %15

olarak uygulanacaktır.

Tam mükellef kurumlar tarafından elde edilen karların dağıtılması halinde yukarıda açıklanan hususlar çerçevesinde bu kar payları üzerinden vergi kesintisi yapılacaktır. Tam mükellef kurumlar tarafından elde edilen karların dağıtılmayıp kurum bünyesinde tutulması (kanuni yedek akçeler, olağanüstü yedek akçeler ve dağıtılmamış karlar hesaplarında tutulması gibi) halinde ise bu kazançlar üzerinden vergi tevkifatı yapılmayacaktır. Öte yandan, yukarıda belirtilen Kanun maddelerinde ve buna bağlı olarak Bakanlar Kurulu Kararlarında yer alan “kârın sermayeye eklenmesi kâr dağıtımı sayılmaz” düzenlemesi uyarınca, tam mükellef kurumlar tarafından elde edilen karların sermayeye eklenmesi hali kar dağıtımı olarak kabul edilmemiş olup, bu durumda yukarıda belirtilen vergi tevkifatı yapılmayacaktır. Tevkifat oranları belirlenirken, kar payını elde eden kişiler yabancı ülke mukimi ise, o ülkeler ile Türkiye arasında yapılmış Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları varsa, anlaşama hükümleri de dikkate alınmalıdır ki; çoğu anlaşmalarda bu oran daha düşük olarak belirlenmiş olabilmektedir. 

Öte yandan, gerçek kişilerce elde edilen kar paylarının yarısı gelir vergisinden müstesna olup, kalan tutarın ilgili yıla ilişkin gelir vergisi tarifesinin ikinci dilimini (2024 yılı için 230.000 TL) aşması halinde, yıllık gelir vergisi beyanı ile beyan edilmesi gerekmektedir. Beyannamede hesaplanan vergiden tevkif suretiyle ödenen verginin tamamı mahsup edilmektedir.

Dar mükellef gerçek kişi ve kurumlar ile gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlar ve gelir vergisinden muaf olanlarda tevkifat nihai vergi olmaktadır.

Akif AKARCA / Dr.Mehmet ŞAFAK

https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/kar-payi-odemelerinde-vergi-kesintisi-orani-artirildi/788925