Mahkemelerin yükünü azaltmak için hukuk sistemine yeni bir yapı kazandırılıyor. Modern kadı olarak da adlandırılabilecek arabulucular artık anlaşmazlıkların çözülmesinde rol oynayacak....

TBMM AB Uyum Komisyonu, tali komisyon olması nedeniyle tasarının genelini görüştü. Adalet Bakanlığı, AB Genel Sekreterliği ile tasarıyı hazırlayan öğretim üyeleri, düzenlemeyle ilgili bilgi verdi. Daha sonra muhalefetin itirazlarına rağmen kabul edildi.

Peki bu düzenleme günlük hayatımıza neler getirecek işte cevaplar:

TASARI NE GETİRİYOR?

- Kamuoyunda, “Mahkemesiz Adalet Projesi” olarak nitelendirilen ve hukuk uyuşmazlıklarının “Arabuluculuk” yoluyla çözümünü öngören düzenleme, yabancılık unsuru taşıyanlar da dahil olmak üzere, ancak tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri iş veya işlemlerden doğan özel hukuk uyuşmazlıklarında uygulanacak.
Tasarıyla, taraflar, dava açılmadan önce veya davanın görülmesi sırasında arabulucuya başvurabilecek. Mahkeme, tarafları arabulucuya başvurmak konusunda teşvik edebilecek.

ÜNİVERSİTE MEZUNU ŞARTI

- Taraflar, dava açılmadan önce veya davanın görülmesi sırasında  arabulucuya başvurabilecek. Mahkeme, tarafları arabulucuya başvurmak konusunda  teşvik edebilecek. Gizlilik hükümlerine aykırı hareket ederek bir kişinin hukuken  korunan menfaatinin zarar görmesine neden arabulucu, 6 aydan 2 yıla kadar hapis  cezası ile cezalandırılacak.

NASIL ARABULUCU OLUNUR

- Lisans eğitimini tamamlayarak arabulucu olmak isteyen kişilere, asgari 150 saatlik arabuluculuk eğitimi verilecek. Eğitimi verecek olan kuruluşlar, Adalet Bakanlığı bünyesinde kurulacak Arabuluculuk Daire Başkanlığından izin alacak. Bu kuruluşların listesi, elektronik ortamda yayımlanacak ve bu kuruluşlara en çok 3 yıllık izin verilecek. Süre 3 yıl daha uzatılabilecek.

- Eğitim kuruluşlarının izin belgeleri, eğitimin yeterli şekilde verilememesi, arabuluculuk yetki belgelerinin düzenlenmesinde sahtecilik veya önemli hatalar yapılması durumunda iptal edilecek. Eğitimi başarıyla tamamlayan kişilere, belge verilecek.

- Bir daire başkanı, yeteri kadar tetkik hakimi, denetim görevlisi ve diğer uzman personelden oluşan Daire Başkanlığı; arabuluculuk hizmetlerinin düzenli ve verimli olarak yürütülmesini sağlayacak, arabuluculukla ilgili yayın yapacak, ülke genelinde arabuluculuk uygulamalarını izleyecek, ilgili istatistikleri tutacak ve yayınlayacak, arabulucu sicilini tutacak, sicile kayıt taleplerini karara bağlayacak, yıllık arabuluculuk asgari ücret tarifesini hazırlayacak.

- Arabulucu olabilmek için; "4 yıllık lisans eğitimi almış olmak, tam ehliyetli olmak, taksirli suçlar dışında herhangi bir sabıkası bulunmamak, arabuluculuk eğitimini tamamlamak ve Bakanlıkça yapılan yazılı ve uygulamalı sınavda başarılı olmak" şartları aranacak.

- Sicile kayıtlı olan arabulucular, bu unvanını ve bu unvanın sağladığı yetkileri kullanma hakkına sahip olacak. Arabulucu, faaliyeti sırasında bu unvanını belirtecek.

AVANS ALABİLECEK

- Arabulucu, yapmış olduğu faaliyet karşılığı ücret ve masrafları isteme hakkına sahip olacak. Arabulucu, ücret ve masraflar için avans da talep edebilecek.

- Aksi kararlaştırılmadığı sürece arabulucunun ücreti, faaliyetin sona erdiği tarihte yürürlükte bulunan Arabulucu Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenecek ve ücret-masraf taraflarca eşit olarak karşılanacak. Arabulucu, tarafların her biri ile ayrı ayrı veya her ikisiyle aynı anda görüşebilecek veya iletişim kurabilecek.

- Arabulucu görevini özenle, tarafsız bir biçimde yerine getirecek. Arabulucu olarak görevlendirilen kimse, tarafsızlığından şüphe edilmesini gerektirecek önemli hal ve şartların varlığı halinde, bu hususta tarafları bilgilendirmekle yükümlü olacak.

REKLAM YASAĞI

- Taraflar arasında eşitliği gözetmekle yükümlü olacak arabulucu, görev yaptığı uyuşmazlıkla ilgili açılan davada, daha sonra taraflardan birinin avukatı olarak görev üstlenemeyecek.

- Arabulucuların iş elde etmek için, reklam sayılabilecek her türlü teşebbüs ve harekette bulunmaları ve özellikle tabelalarında ve basılı kağıtlarında arabulucu unvanı ile akademik unvanlarından başka sıfat kullanmaları yasak olacak.

NASIL BAŞVURULACAK

Taraflar dava açılmadan önce veya davanın görülmesi sırasında arabulucuya başvurma konusunda anlaşabilecek. Mahkeme de tarafları arabulucuya başvurmak konusunda aydınlatıp teşvik edebilecek. Aksi kararlaştırılmadıkça, taraflardan birinin arabulucuya başvuru teklifine 30 gün içinde olumlu cevap verilmezse bu teklif reddedilmiş sayılacak.

NASIL SEÇİLECEK

- Başkaca bir usul kararlaştırılmamışsa, arabulucu veya arabulucular taraflarca seçilecek.

- Arabulucu, seçildikten sonra tarafları en kısa sürede toplantıya davet edecek.

- Taraflar, arabuluculuk usulünü serbestçe kararlaştırabilecek. Taraflarca kararlaştırılmamışsa arabulucu; uyuşmazlığın niteliğini, tarafların isteklerini ve uyuşmazlığın hızlı bir şekilde çözümlenmesi için gereken usulleri göz önüne alarak arabuluculuk faaliyetini yürütecek.

- Niteliği gereği yargısal bir yetkinin kullanımı olarak sadece hakim tarafından yapılabilecek işlemler arabulucu tarafından yapılamayacak. Dava açıldıktan sonra tarafların birlikte arabulucuya başvuracaklarını beyan etmeleri halinde, yargılama mahkemece 3 ay süre ile ertelenecek. Bu süre, tarafların birlikte başvurusu üzerine 3 ay daha uzatılabilecek. Aksi kararlaştırılmadıkça, taraflardan her biri arabuluculuk müzakerelerine bizzat katılacak.

ARABULUCULUK SÜRECİ

- Arabuluculuk süreci, dava açılmadan önce arabulucuya başvuru halinde, tarafların ilk toplantıya davet edilmeleri ve taraflarla arabulucu arasında sürecin devam ettirilmesi konusunda anlaşmaya varılıp, bu durumun bir tutanakla belgelendirildiği tarihten itibaren işlemeye başlayacak. Dava açılmasından sonra arabulucuya başvuru halinde ise bu süreç, mahkemenin tarafları arabuluculuğa davetinin taraflarca kabul edilmesi veya tarafların arabulucuya başvurma konusunda anlaşmaya vardıklarını duruşma dışında mahkemeye yazılı olarak beyan ettikleri ya da duruşmada bu beyanlarının tutanağa geçirildiği tarihten itibaren işlemeye başlayacak.

- Arabuluculuk sürecinin başlamasından sona ermesine kadar geçirilen süre, zamanaşımı ve hak düşürücü sürelerin hesaplanmasında dikkate alınmayacak.

NASIL SONA ERECEK

- Tarafların anlaşmaya varması, taraflara danışıldıktan sonra arabuluculuk için daha fazla çaba sarf edilmesinin gereksiz olduğunun arabulucu tarafından tespit edilmesi, taraflardan birinin karşı tarafa veya arabulucuya, arabuluculuk faaliyetinden çekildiğini bildirmesi,tarafların anlaşarak arabuluculuk faaliyetini sona erdirmesi durumunda, arabuluculuk faaliyeti sona erecek.

- Arabuluculuk faaliyeti sonunda tarafların anlaştıkları, anlaşamadıkları veya arabuluculuk faaliyetinin nasıl sonuçlandığı, bir tutanak ile belgelendirilecek. Arabulucu, tutanağı 5 yıl süre ile saklayacak.

TARAFLARIN ANLAŞMASI

- Arabuluculuk faaliyeti sonucunda varılan anlaşmanın kapsamı taraflarca belirlenecek, anlaşma belgesi düzenlenmesi halinde belge taraflar ve arabulucu tarafından imzalanacak.

- Taraflar, arabuluculuk sürecinin sonunda bir anlaşmaya varırlarsa bu anlaşmayı, asıl uyuşmazlık hakkındaki yetki kurallarına göre yetkisi belirlenecek olan icra mahkemesine ibraz edip, icra edilebilirliğine ilişkin bir şerh verilmesini talep edebilecek. Bu şerhi içeren anlaşma, ilam niteliğinde belge sayılacak.

- İcra edilebilirlik şerhinin verilmesi, niteliği itibariyle bir çekişmesiz yargı işi olacak ve buna ilişkin inceleme dosya üzerinden yapılacak.

ARABULUCULUK KURULU DENETLEYECEK

- Adalet Bakanlığı bünyesinde oluşturulacak olan Arabuluculuk Kurulu;

- Hukuk İşleri Genel Müdürü, Daire Başkanı, HSYK tarafından hukuk mahkemelerinde görev yapmakta olan birinci sınıfa ayrılmış hakimler arasından seçilecek 2 hakim, Türkiye Barolar Birliğinden 2, Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Odaları Birliği, TOBB ve Türkiye Noterler Birliğinden birer temsilci, YÖK`ten 2 öğretim üyesi, Adalet Bakanı tarafından seçilecek 3 arabulucu, Türkiye Adalet Akademisi Eğitim Merkezi Müdüründen oluşacak.

- Kurul, Mart ve Eylül aylarında yılda en az 2 kez toplanacak. Kurulun çalışma usul ve esasları yönetmelikle düzenlenecek.

- Gizlilik hükümlerine aykırı hareket ederek bir kişinin hukuken korunan menfaatinin zarar görmesine neden arabulucu, 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak.

- Arabuluculuk yolu ile hukuk uyuşmazlıklarının çözümü sisteminin çalışmasında görev alacak personel için 25 kişilik kadro ihdas edilecek. Kanunun yayımı tarihinden itibaren 2 ay içinde kuruluş ve teşkilatlanma tamamlanacak.

- Daire Başkanlığı, özel hukuk uyuşmazlıklarında arabuluculuk yapma yetkisini kazanmış kişilerin sicilini tutacak.

 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/10876949.asp?gid=229