İşsizlik artarken iş yaratma maliyeti de hızla büyüdü (05.02.09)
05 Şubat 2009
Küresel krizin etkisiyle işsizlik çığ gibi büyürken, işsizlere iş yaratma maliyeti de rekor düzeyde artış gösterdi.
Bir kişilik iş yaratma maliyeti 2008 yılı ortalamasında önceki yıla göre yüzde 45 artarak 287 bin TL'ye ulaştı.
Hazine Müsteşarlığı tarafından 2008 yılının tümünde düzenlenen teşvik belgeleri kapsamındaki yatırım projesi sayısı önceki yıla göre artarak 2 bin 448 oldu. Verilen teşvik belgeleri kapsamında gerçekleştirilecek toplam yatırım tutarı da 2007’ye göre cari olarak 7.1 oranındaki bir artışla 28 milyar 230.2 milyon TL olarak gerçekleşti. 2008 yılında TÜFE bazında 12 aylık ortalamalara göre yüzde 10.44 olarak gerçekleşen enflasyondan indirgendiğinde teşvik belgeleri kapsamında gerçekleştirilecek yatırım tutarının reel anlamda yüzde 3 gerilediği dikkati çekti.
İŞ YARATMA MALİYETİ YÜZDE 45 ARTTI
Geçen yıl teşvik belgesine bağlanan yatırım projeleri kapsamında yaratılacak her bir kişilik istihdama düşen ortalama yatırım tutarı 287 bin TL olarak gerçekleşti. Söz konusu maliyet 2007 yılında 197.9 TL olmuştu. Buna göre iş yaratma maliyeti geçen yıl yüzde 45 artış gösterdi.
Sektörler ve yatırımların niteliğine göre değişkenlik gösteren bir kişilik iş yaratma maliyeti, geçen yıl tarımda yaklaşık 138.9 bin, madencilikte 152.8 bin, imalat sanayiinde 216.1 bin, hizmetlerde 215.4 bin TL olarak gerçekleşti. Ortalama istihdam maliyeti, yüksek bütçeli teknoloji-yoğun nitelikli enerji yatırımlarında ise 1 milyon 672.5 bin TL’ye ulaştı.
EN DÜŞÜK MALİYET EGE’DE
Bir kişilik istihdama düşen ortalama yatırım tutarı, aldıkları yatırımların niteliğiyle bağlantılı olarak coğrafi bölgelere göre de değişkenlik gösterdi. Bölgelere göre bir kişilik en düşük istihdam maliyeti 192.9 bin TL ile Ege’de gerçekleşti. İstihdam maliyeti Güneydoğu Anadolu’da 289.4 bin, Karadeniz’de 379.6 bin, Marmara’da 304 bin, Akdeniz’de 275.7 bin, İç Anadolu’da 239 bin, Doğu Anadolu’da 320.6 bin TL olarak gerçekleşti.
Yatırım projesi başına ortalama istihdam sayısı yaklaşık 62 kişiyle ana sektörler içinde en yüksek hizmetlerde çıktı. Enerji sektöründe her bir yatırım projesiyle ortalama 36, madencilikte 34, tarımda 35, imalat sanayinde ise 32 kişilik istihdam yaratıldığı belirlendi. Teşvik belgeleri kapsamındaki tüm projelerin ortalamasında bu sayı 40 kişiye denk geldi.
PROJE BAŞINA ORTALAMA YATIRIM TUTARI 11.5 MİLYON TL
Anılan dönemde teşvik belgesine bağlanan 28 milyar 230.2 milyon TL’lik 2 bin 448 yatırım projesinde, ortalama yatırım tutarı 11.5 milyon TL’ye geldi. Ortalama yatırım büyüklüğü tarımda 4.9 milyon, madencilikte 5.2 milyon, imalat sanayiinde 6.9 milyon, hizmetlerde 13.4 milyon, enerjide ise 59.7 milyon TL olarak gerçekleşti.
Proje başına ortalama yatırım tutarı Marmara’da 12.4 milyon, İç Anadolu’da 9.8 milyon, Ege’de 9.8 milyon, Akdeniz’de 12.2 milyon, Karadeniz’de 12.5 milyon, Doğu Anadolu’da 9.8 milyon, Güneydoğu Anadolu’da 7.8 milyon TL düzeyinde oluştu.
