Pek yakında, gelecek program derken gösterimde. Uzun süredir çalışmaları devam eden torba kanun "İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı" adı ile geçen hafta vizyona girdi. Henüz yasalaşmasa da bugünlerde çok tartılacak düzenlemelerden bir tanesi olacak. Özellikle içeriğindeki ilginç hükümler sebebiyle.

Öncelikle söyleyelim adı ile içeriğinin ilgisi yok. Zaten ülkemizdeki torba kanunlarda bu ilgi hiç olmuyor. Bu nedenle daha önceleri de mükelleflerin akıllarını karıştıran bu tür düzenlemeler konusunda "Vergi Kanunu Anlama Rehberi" yayınlamıştık (10.6.2008 tarihli yazımız). Anlaşılan daha uzun süre bu tür rehberlere ihtiyaç duyulacak. Zira idare bu uygulamadan vazgeçecek gibi gözükmüyor. Bu çerçevede kanun tasarısının genel gerekçesinde yer alan "vergi sisteminin…daha basit, kolay anlaşılabilir ve uygulanabilir, geniş tabanlı, etkin, verimli ve mükellef odaklı bir yaklaşımla yeniden yapılandırılması hedefleri doğrultusunda son yıllarda atılan adımlarla önemli bir mesafe kaydedilmiş bulunmaktadır" ifadesi de ilginç bir tezat olarak yer almaktadır.

Toplam 34 madde var. 31 asıl ve 3 geçici madde. Torba oldukça geniş tutulmuş. İçerisinde ne ararsanız var. Tam 29 adet kanun bu düzenlemelerden etkilenmektedir. Bu tasarıda dikkat çeken ve üzerinde önemle durulması gereken bazı noktalar bulunmaktadır. Bunlar şöyle sıralanabilir:

1. MADDE 9- 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun;

… c) 32'nci maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki 32/A maddesi eklenmiştir.

"İndirimli kurumlar vergisi

…Bakanlar Kurulu;

…b) Her bir il grubu için yatırıma katkı oranını yüzde 25'i, yatırım tutarı 50 milyon Türk Lirası'nı aşan büyük ölçekli yatırımlarda ise yüzde 45'i geçmemek üzere belirlemeye, kurumlar vergisi oranını yüzde 90'a kadar indirimli uygulatmaya…yetkilidir…Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir."

GEÇİCİ MADDE 4- (1) Münhasıran tekstil, konfeksiyon ve hazır giyim, deri ve deri mamulleri sektörlerinde faaliyette bulunanlardan üretim tesislerini Bakanlar Kurulu'nca belirlenen illere 31/12/2010 tarihine kadar nakleden ve asgari 100 kişilik istihdam sağlayan mükelleflerin, bu illerdeki işletmelerinden sağladıkları kazançlar için nakil tarihini izleyen hesap döneminden itibaren beş yıl süreyle kurumlar vergisi oranını yüzde 75'i geçmemek üzere indirimli uygulatmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. Bu madde hükmünden gelir vergisi mükellefleri de yararlanır. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir."

2. MADDE 10- 25/10/1984 tarihli ve 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun;

…e) 14'üncü maddesinin (3) numaralı fıkrasına birinci paragraftan sonra gelmek üzere aşağıdaki paragraf eklenmiş ve son paragrafı aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Standart depolarda istisna uygulanacak motorin miktarı TIR çekicilerinde 550 litreyi, istiap haddi 15 tona kadar olan (15 ton dâhil) kamyon ve tankerlerde 300 litreyi, istiap haddi 15 tonun üzerinde olan kamyon ve tankerlerde ise 400 litreyi aşamaz. Bu istisna miktarları, araçların frigorifik depoları için ayrıca uygulanır.

Bakanlar Kurulu, istisna uygulanacak bu miktarları, sıfıra kadar indirmeye, iki katına kadar çıkarmaya, araç cinsleri ve özellikleri itibarıyla farklılaştırmaya; Maliye Bakanlığı, bu istisnanın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir."

3. MADDE 11- 6/6/2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu'nun;

a) 7/A maddesine birinci fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiş ve aynı maddenin son fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Standart depolarda istisna uygulanacak yakıt miktarı TIR çekicilerinde 550 litreyi, istiap haddi 15 tona kadar olan (15 ton dahil) kamyon ve tankerlerde 300 litreyi, istiap haddi 15 tonun üzerinde olan kamyon ve tankerlerde ise 400 litreyi aşamaz. Bu istisna miktarları, araçların frigorifik depoları için ayrıca uygulanır.

Bakanlar Kurulu, istisna uygulanacak bu miktarları, sıfıra kadar indirmeye, iki katına kadar artırmaya, araç cinsleri ve özellikleri itibarıyla farklılaştırmaya; Maliye Bakanlığı, bu maddede düzenlenen istisnaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye, istisnayı bu maddeye göre işlem yapanlara verginin iadesi yöntemiyle uygulamaya yetkilidir."

4. MADDE 18- 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 77. ve 88. maddelerine eklenen fıkralarda yer alan:

"…Elektronik ortamda yapılacak tebliğe ve cevapların elektronik ortamda verilebilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir…".

5. MADDE 19-19/3/1985 tarihli ve 3167 sayılı Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanun'a aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

"GEÇİCİ MADDE 2- 31/12/2009 tarihine kadar, üzerinde yazılı keşide tarihinden önce çekin ödenmek için muhatap bankaya ibrazı geçersizdir."

MADDE 20- 29/6/1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 711'inci maddesinin üçüncü fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.

6. MADDE 24- 29/6/2001 tarihli ve 4706 sayılı Hazine'ye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'a eklenen 'ek madde 3' kapsamında:

"…Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye ve ikinci fıkrada belirtilen bedeli Bakanlar Kurulu'nca belirlenecek bölgeler itibarıyla farklılaştırmaya ve sıfıra kadar indirmeye Maliye Bakanlığı yetkilidir."

7. MADDE 29- 19/3/1979 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanunu'n;

…b) Geçici 21'inci maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

"GEÇİCİ MADDE 22- Bu kanunun yayımı tarihinden önce birikmiş yıllık kesenek ve gecikme zammı borcu olan avukatlar, bu kanunun yayımı tarihinden itibaren altmış gün içinde yıllık kesenek borçları ile birikmiş gecikme zammı borçlarının yüzde 20'sini ödemeleri halinde, bu kanunla değiştirilen 65'inci maddenin birinci fıkrası hükmüne göre tespit edilmiş olan gecikme zammı borçlarından geriye kalan yüzde 80'i silinir ve borçları nedeniyle barodan kaydı silinmiş olanların istekleri halinde baroya kaydı yenilenir…"

8. GEÇİCİ MADDE 1- Menkul kıymet yatırım fonlarının sermaye piyasalarında yaptıkları işlemlerle ilgili olarak, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önceki dönemler için banka ve sigorta muameleleri vergisi tarhiyatı yapılmaz, daha önce yapılan tarhiyatlardan vazgeçilir, tahakkuk eden tutarlar terkin edilir. Tahsil edilmiş tutarlar ret ve iade edilmez.

9. GEÇİCİ MADDE 2- Madde metninde yer alan çeşitli ifadelerin yanında: "Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla mevcut olmayan veya herhangi bir nedenle motorlu taşıt vasfını kaybetmiş olup model yılı 1998 ve daha eski olan taşıtların, bu durumlarının kanaat verici belgelerle tevsik edilmesi veya ilgili trafik tescil kuruluşu nezdinde adlarına kayıtlı olanlar tarafından yazılı bildirimde bulunulması halinde, bu taşıtlara ait motorlu taşıtlar vergilerinin 1/4'ünün 31/12/2009 tarihine kadar ödenmesi şartıyla, kalan vergi aslı, gecikme zammı, gecikme faizi, vergi cezaları ve tescil plakasına kesilen idari para cezalarının tamamının tahsilinden vazgeçilir ve ödemeyi müteakip trafik tescil kayıtları silinir…"

"…Motorlu taşıtlar vergisinde düzeltme yapılan bu taşıtlarla ilgili olarak 31/12/2003 tarihinden önce tescil plakasına kesilen idari para cezalarının tahsilinden vazgeçilir…"

"…Trafik tescil kayıtları silinecek taşıtların, motorlu taşıt vasfını kaybettikleri haller ile mevcut olmadıklarının kabul edileceği durumları tespite ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye, İçişleri ve Maliye bakanlıkları müştereken yetkilidir."

10. GEÇİCİ MADDE 3- "6/6/2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu'na ekli (II) sayılı listede yer alan ve 1/8/2002 - 21/7/2005 tarihleri arasında 87.03 G.T.İ.P. numarasından özel tüketim vergisi beyan edilmesi gerekirken 87.04 G.T.İ.P. numarasından özel tüketim vergisi beyan edilen araçlarla ilgili olarak, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önceki dönemler için özel tüketim vergisi tarhiyatı yapılmaz, daha önce yapılan tarhiyatlardan vazgeçilir, tahakkuk eden tutarlar terkin edilir. Tahsil edilmiş tutarlar ret ve iade edilmez."

Tasarıda yer alan düzenlemelerde koyu renkle belirtilen konularda problemler bulunmaktadır. Bunlar ileride üzerinde durulacak konulardır. Genel olarak tasarı ile yasama organına ait olan bazı yetkilerin Anayasa'ya aykırı olarak Bakanlar Kurulu'na ve Maliye Bakanlığı'na verildiği görülmektedir.

Ayrıca tasarıda af konusundaki açık düzenlemeler karşısında tasarının kanunlaşması için TBMM üye tam sayısının 3/5 çoğunluğu olan 330 milletvekilinin oyu gerekecektir. Bu konuda daha önce de bu türden olan fakat maalesef gerekli oy sayısı sağlanmadan kanunlaşan ve Cumhurbaşkanı tarafından da bu durumun dikkate alınarak kanunların Meclis'e iade edilmediği uygulamalar bulunmaktadır.

Çekle ilgili konu o kadar çok yazıldı ki yeniden belirtmeye gerek yok. Buna rağmen tasarı ile yeni problemler de getirilmektedir. Örneğin tasarıda yer alan 31.12.2009 tarihi, çeke yürürlükteki mevzuata aykırı olarak kanun düzenlemesi ile vade getirmektedir. Ayrıca TTK'nın 711/3 maddesinin yürürlükten kaldırılması da, defalarca yazıldığı üzere, doğru değildir. Çekleri ellerinden rızası dışında çıkanlar, örneğin çalınanlar, ne yapacaklardır? Bu kişilere nasıl bir koruma sağlanacaktır?. Herhalde bu maddeyle ilgili problemleri çözmek yerine kaldırmayı tercih edenlerin bir cevabı vardır. Söylerlerse bizler de binlerce kişi gibi öğrenmiş oluruz. Madde gerekçesine bakarsanız metinde yer alan "…amaç ve faydası pek belirlenemeyen bu hüküm…" ifadesi cevap konusunda da bir beklentiye girilmemesi gerektiğini göstermektedir.

Son olarak geçici 3. maddeden de bahsetmek gerekmektedir. Bu konuda idarenin yıllardır sürdürdüğü vergilendirme politikasının ve geriye yönelik vergi düzenlemelerinin hukuka aykırı olduğunun bu satırlardan da belirtilmesine rağmen dikkate alınmaması karşısında, yargı organları tarafından verilen kararların da İdare aleyhine olması ve istikrar kazanması İdare'yi yeni bir düzenleme yapmaya zorlamıştır. Keşke bu düzenlemeler çok daha önceleri ve yargı söylemeden yapılabilseydi. Burada daha önce hukuka aykırı olarak alınmış bulunan ve dava açmadıkları için fazla vergi ödeyen kişilere de tahsil edilen rakamların ödenmesi gerçek bir çağdaş vergicilik uygulaması olabilirdi. Fakat bu da yapılmamıştır.

Plan ve Bütçe Komisyonu'nda yapılacak çok iş vardır. tasarı bu haliyle kanunlaşırsa düzeltilmesi zor durumlar yaşanacaktır.

http://www.dunyagazetesi.com.tr/yazar.asp?authId=21