Sermaye, teknoloji, bilim ve araştırmanın önem kazandığı ve belli büyüklükte olan taahhüt işlerini üstlenebilmek üzere uygulamada üç farklı türde ortaklık oluşturulmaktadır. Bu ortaklıklar Türk hukukunda tanımını bulan adi ortaklıklar, iş ortaklıkları (Joint Venture) ve konsorsiyumdur.

Türk hukukunda Borçlar Kanunu'nun 525 ve müteakip maddelerinde tanımı yapılan ve özellikleri belirtilen adi ortaklıklar "tüzelkişilik" olarak kabul edilmediği için ortaklar kendi hukuki statülerine göre ayrı ayrı Gelir veya Kurumlar Vergisi mükellefi olarak dikkate alınmaktadırlar. Ancak iş ortaklıkları isteğe bağlı olarak müstakil bir vergi mükellefi olabilmektedir.

Kamu İhale Kanunu'nun 4'üncü maddesinde ortak girişimler "ihaleye katılmak üzere birden fazla gerçek veya tüzelkişinin aralarında yaptıkları anlaşma ile oluşturulan iş ortaklığı ve konsorsiyumlar" olarak tanımlanmıştır.

Aynı kanunun 14'üncü maddesi uyarınca da "...iş ortaklığı üyeleri, hak ve sorumluluklarıyla işin tümünü birlikte yapmak üzere konsorsiyum üyeleri ise hak ve sorumluluklarını ayırarak işin kendi uzmanlık alanları ile ilgili kısımlarını yapmak üzere ortaklık yaparlar." Bu bağlamda "iş ortaklığı her türlü ihaleye teklif verebilir. Ancak idareler, işin farklı uzmanlık gerektirmesi durumunda, ihaleye konsorsiyumların teklif verip veremeyeceğini ihale dokümanında belirtirler. İhale aşamasında ortak girişimden kendi aralarında bir iş ortaklığı veya korsorsiyum yaptıklarına dair bir anlaşma istenir. İş ortaklığı anlaşmalarında pilot ortak, konsorsiyum anlaşmalarında ise koordinatör olarak belirtilir. İhalenin iş ortaklığı veya konsorsiyum üzerinde kalması halinde, sözleşme imzalanmadan hemen önce noter tasdikli iş ortaklığı veya konsorsiyum sözleşmesinin verilmesi gerekir."

Yasal düzenleme çerçevesinde "İş ortaklığı anlaşma sözleşmesinde, iş ortaklığı oluşturan gerçek veya tüzelkişilerin taahhüdün yerine getirilmesinde müştereken ve mütelsilen sorumlu oldukları, konsorsiyum anlaşma ve sözleşmesinde ise konsorsiyumu oluşturan gerçek veya tüzelkişilerin, işin hangi kısmını taahhüt ettikleri ve taahhüdün yerine getirilmesinde koordinatör ortak aracılığı ile aralarındaki koordinasyonu sağlayacakları belirtilir."

Buna göre, bir inşaat işini gerçekleştirmek üzere konsorsiyum halinde hareket eden firmaların kendi aralarında yapmış oldukları bu işe ilişkin konsorsiyum sözleşmesinde,

* İşin bütünü içinde birbirinden fiziken ayrılabilen belli bölümlerin konsorsiyum üyelerince paylaşılarak bu bölümlerin gerçekleştirilmesinden kendilerinin sorumlu olacağı,

* Sözleşmede taahhüt edilen işler ile fiziken ayrılabilen alt bölümlerin ve işin gerektirdiği malzeme ve teçhizata ilişkin bedellerin ayrı ayrı tayin ve tespit edileceği,

* Ayrıntılı hazırlanan iş programına tarafların uyma zorunluluğunun bulunacağı,

* Her bir ortağın yüklendiği işin alt aşamalarında üstlenmiş olduğu kısmına ait gelir ve giderlerin kendi yasal defterlerinde izleneceği,

* Ortakların üstlendikleri işler için gerekli olan ve kendilerince sağlanması gereken makine ve teçhizatın kendi mülkiyetinde kalacağı,

* Kurulan konsorsiyumun bu iş için kurulduğu ve işin bitiminde sona ereceği,

* İdare ile yapılacak işlemlerde yalnızca bir ortağın koordinatör olarak muhatap olacağı ancak bu ortağın yapmış olduğu tüm işlemlerden doğan sonuçların hangi iş kısmı ile ilgili ise o işi gerçekleştiren firmaya yansıtılacağı,

hususlarının yer alması ve bunlara aynen uyulması gerekmektedir.

Yukarıda belirtilen hususlar konsorsiyumu adi ortaklıktan ve iş ortaklığından ayıran temel unsurlar olarak kabul edilmektedir. Konsorsiyum olarak hareket eden firmalar tarafından yapımı taahhüt edilen yıllara yapı inşaat ve onarım işlerinde makine, teçhizat ve taşıt temini de dahil olmak üzere;

* Firmalar arasında konsorsiyum anlaşmasında "konsorsiyum" tanımı için gerekli olan şartların yer almış olması,

* İdare ile konsorsiyum arasında yapılan sözleşmede işin alt aşamada kısımlara ayrılabilmesi ve her bir kısım için ödenecek bedelin belirlenmesi,

* Yurtdışından makine, teçhizat ve taşıt temini içeren sözleşmelerde, temin işinin doğrudan yurtdışındaki ana merkez tarafından ve Türkiye'deki işyerinin hiçbir katkısı olmaksızın gerçekleştirilmiş olması

halinde ihale edilen iş için yapılan ödemeler, vergi kesintisi açısından konsorsiyum üyesi firmaların taahhüt ettikleri işle sınırlı olmak üzere ayrı ayrı değerlendirilmektedir

http://www.referansgazetesi.com/haber.aspx?HBR_KOD=77113&YZR_KOD=157&ForArsiv=1