“Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile yapılan Otomotiv Sektörünü İlgilendiren Değişiklikler hk.

Başta vergi kanunları olmak üzere birçok kanunda değişiklik öngören 5838 sayılı Kanun, 27.02.2009 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

Bu düzenleme ile özellikle otomotiv sektörünü yakından ilgilendirdiğini düşündüğümüz ana değişiklikler aşağıda özet olarak bilginize sunulmuştur.

1. Kısa Çalışma Ödeneği

Sözü geçen Kanun ile dünya genelinde yaşanmakta olan ekonomik krizin ülkemizde oluşturduğu etki göz önünde bulundurularak 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na geçici bir madde eklenmiştir. Yapılan düzenleme ile kısa çalışma ödeneğinin süresi ve miktarı artırılmıştır.  Yapılan değişiklik 2008 ve 2009 yıllarında kısa çalışma için yapılan başvurular münhasır olmak üzere kısaca aşağıdaki şekildedir;

§ Kısa çalışma için öngörülen azami üç aylık süre, altı aya çıkarılmıştır. Ayrıca Bakanlar Kurulu’na, bu süreyi 6 ay daha uzatma yetkisi verilmiştir.

§ Kısa çalışma ödeneği miktarı % 50 oranında artırılmaktadır.

§ Kısa çalışma ödeneği olarak yapılan ödemeler, başlangıçta belirlenen issizlik ödeneği süresinden düşülmeyecektir.

§ 28.02.2009 tarihinden önce uygunluk tespiti yapılmış olan kısa çalışma başvurularında süre, işverenin talebi halinde uzatılacaktır.

Düzenleme 28.02.2009 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

2. Teşvik Belgeli Yatırımlarda İndirimli Kurumlar Vergisi

Ekonomik kalkınmanın hızlandırılması, istihdamın artırılması ve bölgeler arası gelişmişlik düzeyi farkının en aza indirilmesi ve sektörel olarak kümelenme olgusunun öne çıkartılarak yatırımların teşvik edilmesi amacıyla 5838 sayılı Kanun’un 9. maddesinde yer alan düzenleme ile Kurumlar Vergisi Kanunu’na 32/A maddesi eklenmiştir. Yapılan düzenleme ile gerekli şartları taşıyan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri için indirimli kurumlar vergisi oranı uygulamasına imkânı tanınmıştır.

a) Kurumlar Vergisi Kanunu’nda Yapılan Değişiklik

Yapılan düzenleme ile bazı yatırımlar hariç olmak üzere Hazine Müsteşarlığı tarafından teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen kazançlar, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar indirimli oranlar üzerinden kurumlar vergisine tabi tutulacaktır.

b) Madde Kapsamına Dahil Olmayan Yatırımlar

Düzenleme kapsamına girmeyen yatırımlar aşağıdaki şekildedir;

§ Finans ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar,

§ Is ortaklıkları,

§ Taahhüt isleri,

§ 4283 sayılı Yap-İslet Modeli ile Elektrik Enerjisi Üretim Tesislerinin Kurulması ve İsletilmesi ile Enerji Satısının Düzenlenmesi Hakkında Kanunun Kanun çerçevesinde yapılan yatırımlar,

§ 3996 sayılı bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun kapsamında yapılan yatırımlar

olarak belirtilmiştir. Bu çerçevede, otomotiv sektöründe yapılacak olan yeni yatırımlar indirimli kurumlar vergisi uygulaması kapsamında yer almaktadır. Ancak, hangi bölgede yapılacak hangi büyüklükteki yatırımların, hangi oranda vergi indiriminden yararlanacağı daha sonra yayınlanacak Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenecektir.

c) Düzenlemenin İçeriği

Teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen kazançlar yatırımın tamamen veya kısmen isletilmesinden başlanan hesap döneminden itibaren yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar indirimli oranlar üzerinden kurumlar vergisine tabi tutulacaktır.

Yapılan düzenlemede yatırıma katkı tutarı, indirimli kurumlar vergisi uygulanmak suretiyle tahsilinden vazgeçilen vergi yoluyla yatırımların Devletçe karşılanacak tutarını ifade etmektedir. Yatırıma katkı oranı ise bu tutarın yapılan toplam yatırıma bölünmesi suretiyle bulunacak oran ise yatırıma katkı oran olarak tanımlanmaktadır.

Yürürlüğe giren düzenleme uyarınca indirimli kurumlar vergisi uygulaması hakkında Bakanlar Kurulu’na aşağıdaki yetkiler verilmiştir;

§ İstatistikî bölge birimleri sınıflandırması ile kişi başına düsen milli gelir ve sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeylerini dikkate almak suretiyle illeri gruplandırmak ve gruplar itibarıyla teşvik edilecek sektörleri ve bunlara ilişkin yatırım ve istihdam büyüklüklerini belirlemek,

§ Her bir il grubu için yatırıma katkı oranını % 25’i, yatırım tutarı 50 milyon Türk Lirasını asan büyük ölçekli yatırımlarda ise % 45’i geçmemek üzere belirlemek ve kurumlar vergisi oranını % 90’a kadar indirimli uygulatmak,

§ Yatırım harcamaları içindeki arsa, bina, kullanılmış makine, yedek parça, yazılım, patent, lisans ve know-how bedeli gibi harcamaların oranlarını ayrı ayrı veya topluca sınırlandırmak.

Aynı mükellef tarafından yatırıma katkı ve vergi oranı farklı illerde yapılan yatırımlarda, toplam yatırımın her bir ile isabet eden oranına göre ilgili ilin yatırıma katkı oranı ve indirimli vergi oranı uygulanması öngörülmektedir.

İndirimli kurumlar vergisinin esas itibarıyla yeni yatırımlarda uygulanması öngörülmektedir. Tevsi yatırımlarda, elde edilen kazancın yeni yatırımlardan kaynaklanan kısmının isletme bütünlüğü çerçevesinde ayrı hesaplarda izlenmek suretiyle tespit edilebilmesi halinde, bu kazanca indirimli oran uygulanacaktır. Bir dönemde oluşan kazancın ne kadarının tevsi yatırımından elde edildiğinin ayrı bir şekilde tespit edilememesi halinde ise yeni yatırım tutarının toplam yatırım tutarına oranlanmak suretiyle indirimli oran uygulanacak kazanç tespit edilecektir. Buna göre, indirimli oran uygulanacak kazanç, yapılan tevsi yatırım tutarının, dönem sonunda kurumun aktifine kayıtlı bulunan toplam sabit kıymet tutarına  (devam eden yatırımlara ait tutarlar da dahil) oranlanması suretiyle belirlenecektir. Bu hesaplama sırasında isletme aktifinde yer alan sabit kıymetlerin kayıtlı değeri, aktife alındıkları dönem sonu itibarıyla yeniden değerleme oranında artırılacak ve indirimli oran uygulamasına yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçtiği geçici vergi döneminde başlanacaktır.

Hesap dönemi itibarıyla belirtilen şartların sağlanamadığının tespit edilmesi halinde, indirimli vergi oranı uygulanması nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergilerin, vergi zıyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faiziyle birlikte tahsil edilmesi öngörülmektedir.

d) İndirimli Kurumlar Vergisi Uygulanan Yatırımın Devri

Yapılan düzenlemeyle, yatırımın faaliyete geçmesinden önce devri halinde, devralan kurum, ayni koşulları yerine getirmek kaydıyla indirimli vergi oranından yararlanacak; yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçmesinden sonra devri halinde ise indirimli vergi oranından devir tarihine kadar devreden, devir tarihinden sonra ise devralan, ayni koşulları yerine getirmek kaydıyla yatırıma katkı tutarının kalan kısmi için yararlanacaktır.

Düzenleme 28.02.2009 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Ancak uygulaması ikincil düzenlemelerin yapılması mümkün olacaktır.

3. Teşvik Belgeli Yatırımlara Hazine Arazisi Tahsisi

İndirimli kurumlar vergisi uygulaması kapsamında yapılan yatırımlarla ilgili olarak, talep edilen taşınmazın bulunduğu ilçenin mülki sınırları içindeki organize sanayi veya endüstri bölgelerinde, bu yatırımlar için tahsis edilecek bos parsel bulunmadığı durumda, Hazineye, özel bütçeli idarelere, il özel idarelerine veya belediyelere ait arazi veya arsaların üzerinde 49 yıl süreli bağımsız ve sürekli nitelikli irtifak hakki tesis edilebilecektir.

Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunması nedeniyle irtifak hakkı tesis edilemeyen taşınmazlar üzerinde ise ayni şartlarla 49 yıl süreli kullanma izni mükelleflere tahsis edilecektir. Yatırımcılar lehine tesis edilecek irtifak hakki veya kullanma izinlerinde ilk yıl bedeli, yatırım konusu taşınmazın emlak vergi değerinin yüzde üçüdür.

Düzenleme 28.02.2009 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

4. İhracat Teslimleri - KDV Uygulaması

5838 Sayılı Kanun’un 11. maddesi ile KDV Kanunu’nun 12. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde yapılan değişiklik kapsamında, malların yetkili gümrük antreposu işleticilerine tevdi edilmesi de ihracat teslimi olarak kabul edilecektir. Bu çerçevede, üretildikten sonra ihracat alıcısına teslimden önce Türkiye'de yetkili gümrük antreposu isleticilerine tevdi edilen araçlar da ihraç edilmiş sayılacak ve bu çerçevede KDV iadesinden yararlanabilecektir. KDV iade işlemlerinin çabuklaşması açısından bu değişikliği de otomotiv sektörü için önemli görüyoruz.

Düzenleme 28.02.2009 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

5. Ar-Ge Harcamaları İçin Gelir Vergisi Teşviki

Mevcut Ar-Ge Kanunu çerçevesinde Ar-Ge personeli için sağlanan gelir vergisi teşviki personel için öngörülmüştü. Bu çerçevede, belirli şartların sağlanması durumunda Ar-Ge personelinin elde ettiği ücretlerin% 80'i (doktoralı personel için %90'i) gelir vergisinden istisna idi.

Yapılan düzenleme ile söz konusu teşvik işverene yönlendirilmektedir. Yeni uygulama çerçevesinde, personel için gelir vergisi hesaplaması asgari geçim indirimi de dikkate alınarak mevcut düzenlemelere göre yapılacak, hesaplanan verginin % 80'i (doktoralı personel için ise % 90'ı) verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilecektir.

Düzenleme 01.03.2009 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

6. Hurda Araçlar ile ilgili Düzenleme

Otomotiv sektörünü ilgilendiren diğer bir düzenlemeyi paylaşmak istiyoruz. Buna göre, ilgili trafik sicilinde adlarına kayıt ve tescilli bulunan, model yılı 1979 veya daha eski olan motorlu taşıtlarını; bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 30.6.2010 tarihine kadar ilgili yönetmelik hükümleri gereğince kayıt ve tescillerinin silinmesi ve hurdaya çıkarılması suretiyle il özel idarelerine bedelsiz olarak teslim edenler adına veya Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu (MKEK) Hurda İsletmesi Müdürlüğüne ait hurda müdürlüklerinden herhangi birine teslim edenler adına, hurdaya çıkarılan taşıta ilişkin olarak 31/12/2009 tarihine kadar tahakkuk etmiş ve ödenmemiş olan motorlu taşıtlar vergisi ile bu vergiye ilişkin gecikme zammı, gecikme faizi, vergi cezaları ve 31/12/2008 tarihine kadar tescil plakasına kesilen idari para cezaları terkin edilir.

Düzenleme 28.02.2009 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

İlgili Kanun metnine aşağıdaki bağlantı yardımıyla ulaşabilirsiniz.

§  Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (18.02.2009 tarih ve 5838 Sayılı Kanun)

pwc