Kira geliri olanların, içinde bulunduğumuz mart ayının 25’inci günü akşamına kadar, bu gelirlerini beyan etmeleri gerekiyor.
Kira gelirleri ile ilgili bazı ince noktalar var.
KENDİSİ DE KİRACI OLANLAR
Sahibi bulunduğu konutu kiraya veren bir kişi, kendisi de başka bir evde kira ile oturuyor olabilir. Bu durumda olanlara sağlanan "özel bir avantaj" var.
ÖRNEK: Nuri Bey, sahibi olduğu evi aylık 800 TL ile kiraya vermiş. Kendisi de bir başka evde aylık 1000 TL kira ödemektedir. Bu durumda;
1- Nuri Bey, kira gelirlerini vergi dairesine beyan etmek zorunda.
2- Kira gelirini beyan ederken, ödediği kirayı, aldığı kiradan düşüp, hiç vergi ödemeyebilir.
4- Daha önce, konut kira gelirini beyan edenler, "götürü gider" yöntemini seçmişlerse, iki yıl süre ile bu yöntemden vazgeçemezler.
YURTDIŞINDA ÖDENEN KİRA
Yurtdışında oturdukları eve kira ödeyenler, Türkiye’deki evlerinden kira geliri elde ediyorlarsa, "gerçek gider" yöntemini seçmek suretiyle, yurt dışında ödedikleri kirayı, Türkiye’de tahsil ettikleri konut kirasından mahsup edebilirler. Böyle olunca, büyük bir olasılıkla Türkiye’de hiç vergi ödenmez.
YENİ EV ALANLAR
Kiraya verdikleri evi yeni almış olanlar;
Satın aldıkları yıldan itibaren 5 yıl süre ile satın alma bedelinin yüzde 5’ini, o evden aldıkları kira gelirinden düşüp, hiç vergi ödemeyebilirler.
ÖRNEK: Niyazi Bey, 2008 yılında 400 bin TL’ye aldığı evi aylık 1500 TL’ye kiraya vermiştir.
Bu durumda;
1- Niyazi Bey, kira gelirlerini beyan etmek zorunda.
2- Beyan ettiği kira gelirinden (örneğin 18 bin TL’den) evi satın aldığı bedelin yüzde 5’ini (20 bin TL’yi) "gerçek gider" yöntemini seçmek suretiyle düşebilecek.
3- Sonuçta; (18 bin TL) (20 bin TL) = - 2 bin TL
yani Niyazi Bey beyanname verecek ama beyan edeceği bir kira geliri yok. Gelir Vergisi de ödenmeyecek.
KREDİ İLE GAYRİMENKUL ALANLAR
Kiraya verdikleri evi ya da işyerini, banka kredisi kullanmak suretiyle alanlar, beyan edecekleri kira gelirinden, ödedikleri faizi düşebilirler.
ÖRNEK : Ekrem Bey, kiraya verdiği evden, 2008 yılında 24 bin TL kira geliri elde etmiştir. Bu ev için almış olduğu "konut kredisi" nedeniyle de 2008 yılında 30 bin TL faiz ödemiştir.
Bu durumda, Ekrem Bey "gerçek gider" yöntemini seçmek suretiyle, 24 bin TL kira gelirini beyan edecek. Bu kira gelirinden de, bankaya ödediği 30 bin TL faizi düşecek.
Sonuçta, Ekrem Bey hiç vergi ödemeyecek.
İşyeri kirasında 85.6 milyon TL’ye kadar vergi yok
2008 yılında ayda 7 bin 136 TL yıllık 85 bin 632 TL’ye kadar olan işyeri kira gelirleri için, beyanname verildiğinde 1 TL dahi vergi ödenmeyeceği gibi, üste "vergi iadesi" alınacak. Örneğin, ayda 5 bin TL kira geliri olan Zehra Teyze, 1602 TL vergi iadesi alacak. 2009 yılı kira gelirlerinde ise yıllık 95 bin 600 TL’ye kadar kira gelirine, hiç vergi ödenmeyecek, vergi iadesi alınacak.
İade, kiralardan kesilen stopajın, hesaplanan gelir vergisinden mahsubu sonucu çıkıyor.
KİRACI STOPAJI YATIRMAZ
Mal sahibi açısından hiçbir şey olmaz!..
Nedenine gelince, kiracının yüzde 20 stopajı vergi dairesine beyan etmemesi ya da ödememesi yönünden, mal sahibinin hiçbir sorumluluğu yok.
Mal sahibi, beyanname verdiğinde, yüzde 20 stopajı (vergi dairesine yatırılmamış olsa dahi) hesaplanan gelir vergisinden mahsup edebilecek. Ancak, "vergi iadesi" talebinde, stopajın ödenmiş olması koşulu aranıyor.
Kredili aldığı yeni evi kiraya verene vergi yok
BU durumda olanlar, konut kira gelirlerini beyan edecekler ancak "gerçek gider" yöntemini seçmek suretiyle, hiç vergi ödemeyecekler.
Nasıl mı?
Çok basit... Aldıkları konut kirası tutarından;
1- Bankaya ödedikleri konut kredisini
2- Yeni evin satın alma bedelinin yüzde 5’ini
düşecek, sonuçta hiç vergi ödemeyecekler.
KARISININ DÜKKANINI KULLANANLAR
Mülkiyeti karısına ait büroyu ya da dükkanı, kira ödemeden kullananlar için bir sorun yok. Ancak eşleri, kira geliri elde etmiş gibi, emsal kira bedeli üzerinden, gelir beyan edip vergi ödeyecekler.
2008 yılı kiralarının gelir vergisi tarifesi
7 bin 800 TL’ye kadar: % 15
19 bin 800 TL’nin 7 bin 800 TL’si için 1170 TL, fazlası: % 20
44 bin 700 TL’nin 19 bin 800 TL’si için 3 bin 570 TL,
fazlası: % 27
44 bin 700 TL’den fazlasının 44 bin 700 TL’si için
10 bin 293 TL, fazlası: % 35
2009 yılı kiralarının gelir vergisi tarifesi
8 bin 700 TL’ye kadar: % 15
22 bin TL’nin 8 bin 700 TL’si için 1305 TL, fazlası: % 20
50 bin TL’nin 22 bin TL’si için 3 bin 965 TL, fazlası: % 27
50 bin TL’den fazlasının 50 bin TL’si için 11 bin 525 TL,
fazlası: % 35
Hem konut hem işyeri kira geliri olanlar ne yapacak
KONUT kira gelirleri; 2008’de 2 bin 400, 2009 yılında da 2 bin 600 TL’yi
İşyeri kira gelirleri de, 2008’de 19 bin 800, 2009 yılında da 22.00 TL’yi
aştığında beyan edilecek.
Hem konut hem de işyeri kira geliri olanlar, konut kira gelirinin istisnayı aşan kısmı ile işyeri kira toplamı, 2008’de 19 bin 800 TL’yi, 2009 yılında da 22 bin TL’yi aştığında beyan edecekler.
ÖRNEK: Leyla Teyze’nin 2008 yılı konut kira geliri 9 bin TL, işyeri kira geliri ise 15 bin TL’dir.
Bu durumda, konut kira gelirinden 2 bin 400 TL istisna düşüldükten sonra kalan 6 bin 600 TL ile 15 bin TL işyeri kirasının toplamı olan 21 bin 600 TL, 19 bin 800 TL’yi aştığı için, Leyla Teyze her iki kira gelirini de beyan edecek.
Gurbetçinin Türkiye’deki işyeri kirasına vergi yok
YURT oturma ya da çalışma izni bulunan vatandaşlarımız, Türkiye’de elde ettikleri stopaja tabi işyeri kirasını, tutarı ne olursa olsun beyan etmeyecekler.
Konutlarda durum farklı. 2008’de yıllık 2 bin 400, 2009 yılında da 2 bin 600 TL’yi aşan konut kira gelirlerini, Türkiye’de beyan edip, gelir vergisi ödeyecekler.
DOLAR CİNSİNDEN KİRALAMA
Kiranın dolar, Euro ya da başka bir yabancı para cinsinden tahsil edildiği durumlarda, kiranın tahsil edildiği gündeki Merkez Bankası döviz alış kuru ile değerlendirilir ve karşılığı Türk parası kadar kira geliri elde edilmiş sayılır.
KİRA GELİRİNİ BİLDİRMEYEN YANAR
KİRA gelirini hiç bildirmeyen ya da eksik bildirenler, aman dikkat!..
1-Vergide zamanaşımı süresi 5 yıl. Maliye 2-3 yıl hatta 4-5 yıl sonra dahi, gizlenen kiranın vergisini tespit edip alabilir.
2-Konut kira gelirlerini beyan etmeyenler, istisnadan da yararlanamazlar.
3-Vergi dairesi olayı tespit ettiğinde; kira gelirinin vergisini, bir kat "vergi ziyaı" cezasını ve geciken her ay için yüzde 2.5 gecikme faizini ister.
Son günlerde, maliyeciler kapı kapı dolaşıp, kiracılarla konuşup, gizlenen kirayı tespit ediyorlar.
Bu arada, kiracınız ya da herhangi birisi de kira gelirini beyan etmiyor diye, sizi ihbar edebilir.
Aman dikkat!..
Beyannamenizi verin. Geçmiş yılları da pişmanlık dilekçesi ile beyan edebilirsiniz.
KİMLER BEYANNAME VERECEK
1-Beyana tabi gelirleri, yalnızca konut kira gelirlerinden ibaret olan mükelleflerden; 2008 yılı içinde tahsil ettiği konut kira geliri 2 bin 400 TL’yi, 2009’da ise 2 bin 600 TL’yi aşanlar,
2-2008 yılı içinde, işyeri kira gelirleri olan ve bu gelirleri üzerinden vergi kesintisi yapılanlardan, yıllık kira gelirlerinin brüt tutarı yani vergi kesintisi yapılmasından önceki kira tutarı 2008’de 19 bin 800 TL’yi, 2009’da 22 bin TL’yi aşanlar,
3-Konut dışındaki gayrimenkulünü bedelsiz olarak oğluna, kızına, annesine, babasına, kardeşine ya da başka kişilere tahsis edenler,
4- Konutlarını oğlu, kızı, torunu, kardeşi, annesi, babası, büyük annesi ve büyük babası dışındaki kişilere kullanımları için bedelsiz olarak tahsis edenler,
5- Evlerinde, akrabaları dışındaki kişilerle birlikte oturanlar,
6- İşyerini vergi kesintisi yapma zorunluluğu olmayanlara (örneğin basit usule tabi olan mükelleflere) kiraya verenler,
7-Diğer mal ve haklardan, kira geliri elde edenler, gelir vergisi beyannamesi vermek zorunda.
BEYANNAME VERİLME ZAMANI
1 Ocak 2008-31 Aralık 2008 döneminde elde edilen kira geliri, istisna ve beyan sınırını aşan mükellefler, 2009 yılının 1-25 Mart tarihleri arasında yıllık gelir vergisi beyannamesi verecekler.
BEYANNAME VERİLECEĞİ YER
Kira gelirleri ile ilgili beyanname, mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine verilecek. Mükellefler genellikle ikametgahlarının bulunduğu yerin vergi dairesine bağlı oldukları için, kira geliriyle ilgili yıllık gelir vergisi beyannamelerini de, kira geliri elde ettikleri gayrimenkulün değil, kendi ikametgahlarının bulunduğu yerin vergi dairesine verirler.
NE ZAMAN ÖDENECEK
Kira gelirlerinin bildirildiği; yıllık gelir vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanan gelir vergisi; MART ve TEMMUZ aylarında, iki eşit taksitte ödenecek.
Konut kirasında istisna ne kadar
1-2008 yılı içinde tahsil edilen brüt kira gelirinden, 2 bin 400 TL (2009 yılı için 2 bin 600 TL) istisna düşülecek.
2-İşyeri kira geliri elde edenler için 2 bin 400 TL’lik istisna uygulanmaz.
3-Birden fazla konuttan kira geliri elde edilmişse, 2 bin 400 TL’lik istisna, kira gelirlerinin toplamından indirilir. Başka bir anlatımla, kira geliri elde edilen her konut için ayrı ayrı 2 bin 400 TL’lik istisna uygulanmaz.
4-Bir konuta birden fazla kişinin örneğin karı-kocanın ortak olması halinde herkesin payına düşen kira gelirine ayrı ayrı 2 bin 400 TL istisna uygulanır.
İSTİSNADAN YARARLANMAYACAKLAR
1- Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek zorunda olanların (yani konfeksiyoncular, bakkal, kitapçı, tamirci, mobilyacı, yedek parçacı, nakliyeci, avukat, doktor gibi kişilerin) konut kira gelirlerinin olması halinde, istisnadan yararlanamazlar (GVK Md. 21/2).
2- Konut dışındaki gayrimenkullerin, örneğin dükkanların kira gelirleri, 2 bin 400 TL’lik (2009’da 2 bin 600 TL’lik) istisnadan yararlanamaz.
3- Konutlardan elde edilen kira gelirleri beyan edilmez ya da eksik beyan edilirse, 2 bin 400 TL’lik (2009’da 2 bin 600 TL’lik) istisnadan yararlanılamaz.
İşyeri kira geliri beyan sınırı nasıl
GERÇEK kişilerce elde edilen kira gelirinin, sadece kesinti (stopaj) yoluyla vergilendirilmiş işyeri kira gelirinden oluşması halinde, 2008 yılı için 19 bin 800 TL’yi aşmayan işyeri kira gelirleri beyan edilmeyecek.
2009 yılında, işyeri kira geliri elde edenler;
ÆYıllık brüt kira gelirleri 22 bin TL’yi aşmadığı sürece, bu gelirlerini beyan etmeyecekler.
ÆYıllık brüt kira geliri 22 bin lirayı aşanlar, yıllık gelir vergisi beyannamesi verecekler ancak 2009 yılında, 95 bin 600 TL’ye kadar yani aylık 8 bin TL civarındaki brüt kira gelirleri için, gelir vergisi ödemeyecekler. Hatta üste vergi iadesi alacaklar.
Gayrimenkul satışı ve miras kalan ev
ÆGayrimenkuller, edinme tarihinden itibaren 4 yıl (1 Ocak 2007’den itibaren edinilenler 5 yıl) içinde elden çıkartılırsa, bundan doğan kazanç "değer artışı kazancı" olarak beyan edilecek.
Elde edilen kazancın, 2008’de 6 bin 800 TL’si, 2009’da ise 7 bin 600 TL’si gelir vergisinden müstesna tutulacak.
ÆMiras kalan ev ya da başka gayrimenkulün satışından doğan kazanç, tutarı ne olursa olsun, gelir vergisine tabi değil.
Mahkeme kararıyla tahsil edilen kira ve faizi nasıl beyan edilecek
KİRACI kirayı ödemede gecikince ya da kira tutarı üzerinde uyuşmazlık olunca, olay yargıya intikal ettiğinde, mahkeme kararına göre tahsil edilen kira, tahsil edildiği yılın kira geliri olarak beyan edilecek.
Mahkeme, kiranın yanı sıra mal sahibine bir de faiz ödenmesine karar vermişse, bu faiz de "Alacak faizi" olarak, yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilecek.
Kira, kaç aylık tahsil edilmişse, o kadarı beyan edilir. Örneğin, 2008’de kiracı 10 ay kira ödemişse, 10 aylık kira tutarı beyan edilir.
Geçmiş yıl kiraları tahsil edildiğinde de, geçmiş yılın değil, tahsil edildiği yılın kira geliri olarak beyan edilir.
Peşin alınan kiranın beyanı nasıl yapılıyor
MAL sahibi kiracıdan; bir, iki ya da üç yıllık kirayı peşin tahsil etmiş olabilir. Bu durumda, gelecek yıla isabet eden kiralar beyan edilmeyecek.
ÖRNEK: Haziran 2008’de, bir yıllık kira olarak 24 bin TL peşin tahsil edilmiş.
Bu durumda, Haziran-Aralık 2007 kirası olan 14 bin TL 2008 yılı kira geliri olarak, 1-25 Mart 2009’da beyan edilecek.
