Menkul Sermaye İradı Elde Eden Gerçek Kişiler İçin Vergi Rehberi

11 Mart 2009

Menkul Sermaye İradı Elde Eden Gerçek Kişiler İçin 2009 Yılı Vergi Rehberi

1. Menkul Sermaye İradının Tanımı

Gelir Vergisi Kanunu’nun 75’inci maddesinde menkul sermaye iradı;

“Sahibinin ticari, zirai ve mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilebilen değerlerden müteşekkil sermaye dolayısıyla elde ettiği kar payı, faiz, kira ve benzeri iratlar menkul sermaye iradıdır.”

şeklinde tanımlanmıştır.

2. Menkul Sermaye İradı Sayılan Gelirler

§ Her çeşit hisse senetlerinin kar payları (temettü gelirleri)

§ İştirak hisselerinden doğan kazançlar (Limited Şirket ortaklarının, iş ortaklıkları ortaklarının ve komanditerlerin kar payları ile kooperatiflerin dağıttıkları kazançlar)

§ Kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kar payları

§ Devlet Tahvili ve Hazine Bonosu faizleri ile diğer her türlü tahvil ve bono faizleri

§ Her çeşit alacak faizleri

§ Mevduat faizleri

§ Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından elde edilen bedeller

§ İştirak hisselerinin sahibi adına henüz tahakkuk etmemiş kar paylarının devir ve temliki karşılığında alınan para ve ayınlar

§ Her çeşit senetlerin ıskonto edilmesi karşılığında alınan ıskonto bedelleri

§ Faizsiz olarak kredi verenlere ödenen kar payları ile kar ve zarar ortaklığı belgesi karşılığı ödenen kar payları ve katılım bankalarınca kar ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kar payları (Menkul kıymetler yatırım fonlarının katılma belgelerine ödenen kar payları)

§ Repo gelirleri

§ Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından çeşitli adlarla yapılan ödemeler.

3. Beyannamenin Verilme ve Hesaplanan Verginin Ödenme Zamanları

2008 yılında elde edilen beyana tabi menkul sermaye iratlarının, 2009 yılı Mart ayının 25’inci günü akşamına kadar beyan edilmesi gerekmektedir.

Tahakkuk eden gelir vergisi, 2009 yılının Mart ve Temmuz aylarında iki eşit taksitte ödenecektir.

Hesaplanan vergi, mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine ödenebileceği gibi, vergi tahsiline yetkili banka şubelerine de ödenebilecektir.

4. M.S.İ. Üzerinden Kesilen Vergilerin Mahsubu

§ Menkul sermaye iratları üzerinden kesilen vergilerden beyannameye dahil edilen gelire isabet eden kısmı, beyanname üzerinden hesaplanan vergi tutarından mahsup edilecektir.

§ Kar paylarının beyan edilmesi durumunda, beyan edilen tutar üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, kar paylarının dağıtımı aşamasında kurum bünyesinde yapılan vergi kesintisinin tamamının mahsup edilmesi gerekmektedir.

§ 01.01.2006 tarihinden önce TL cinsinden elde edilen Devlet Tahvili ve Hazine Bonosu faiz gelirlerinin beyanında, beyan edilen faiz tutarı % 64,9’luk indirim oranı uygulandıktan sonra kalan tutar olduğu için, mahsup edilecek vergi tutarı belirlenirken indirim oranına karşılık gelen kısım dikkate alınmayacaktır.

5. Yurt Dışında Yaşayan Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Elde Ettikleri Menkul Sermaye İratlarının Beyanı

Çalışma veya oturma izni alarak altı aydan fazla bir süre yurt dışında yaşayan T.C. vatandaşları, Türkiye’de elde ettikleri vergi kesintisine tabi menkul sermaye iratları için tutarı ne olursa olsun beyanname vermeyeceklerdir. Söz konusu şahısların Türkiye’de elde ettikleri ve vergi kesintisine tabi tutulmamış menkul sermaye iratları için ise beyanname vermeleri gerekmektedir.

6. Menkul Sermaye İratlarının Vergilendirilmesi

Yıllık beyanname ile beyan edilmesi gereken menkul sermeye iratlarından bazılarının beyan durumuna ilişkin tablomuza aşağıda yer verilmiştir:

Menkul Sermaye İradının Türü	Beyan Durumu
Mevduat Faizleri	Bu gelirler Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 67. maddesi kapsamında vergi kesintisine tabi tutulmuş olmaları nedeniyle, tutarı ne olursa olsun beyana tabi değildir.
Katılım Bankalarınca ödenen kar payları
01.01.2006 tarihinden itibaren ihraç edilen Devlet Tahvili ve Hazine bonolarının faiz gelirleri
Repo Gelirleri
Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından yapılan ödemeler	Tutarı ne olursa olsun beyana tabi değildir.
Kurumlar vergisi mükelleflerince 31.12.1998 ve daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde edilen kazançların dağıtımı halinde, gerçek kişilerce elde edilen kar payları	Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 62. maddesi kapsamında tutarı ne olursa olsun beyana tabi değildir.
Kurumların, karlarını sermayeye eklemek suretiyle gerçekleştirdikleri kar dağıtım işlemleri sonucu gerçek kişi ortaklarca elde edilen kar payları	Tutarı ne olursa olsun beyana tabi değildir.
5811 sayılı Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanun’un geçici 1. maddesi kapsamında, tam mükellefiyete tabi gerçek kişilerin; a) 22.11.2008–31.12.2008 döneminde elde ettikleri ve 31.05.2009 tarihine kadar Türkiye’ye transfer ettikleri iştirak kazançları b) kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan kurumların tasfiyesinden doğan kazançları.	Tutarı ne olursa olsun beyana tabi değildir.
Kıyı bankacılığından (off-shore bankacılık) elde edilen faiz gelirleri	Tutarı 960,00 lirayı geçmesi halinde, elde edilen gelir tutarının tamamı beyana tabidir. Yukarıda belirtilen 960,00 TL’lik tutar bir istisna değil, gelir beyanının tespitinde dikkate alınacak bir haddir. Söz konusu had yanda belirtilen gelirlerin her biri için ayrı ayrı değil, elde dilen toplam gelir tutarı dikkate alınarak hesaplanır.
Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından elde edilen bedeller (01.01.2006 tarihinden önce ihraç/iktisap edilenler)
İştirak hisselerinin sahibi adına henüz tahakkuk etmemiş kar paylarının devir ve temliki karşılığında alınan para ve ayınlar
Her çeşit senetlerin ıskonto edilmesi karşılığında alınan ıskonto bedelleri
Yurt dışından elde edilen diğer menkul sermaye iratları (faiz, repo, kar payı v.b.)
Her çeşit alacak faizleri
01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilen TL cinsi Devlet Tahvili ve Hazine bonosu faiz gelirleri	2008 yılı indirim oranı (% 64,9) uygulandıktan sonra kalan tutar, tevkifat uygulanan gelirlere ilişkin 19.800,00 TL’lik beyan haddini aşıyorsa, elde edilen gelir tutarının tamamı beyan edilir. Yukarıdaki indirim oranı dikkate alındığında, başka beyanı gereken gelirlerin bulunmaması halinde, indirim oranı uygulamasından yararlanabilecek menkul sermaye iradından, gayri safi tutarları toplamı 56.410,25 TL’yi aşmayan tutarlar için yıllık beyanname verilmeyecektir.
01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilen Devlet Tahvili ve Hazine Bonosu faizi gelirleri (dövize, altına veya başka bir değere endeksli)	İndirim oranı uygulanmayacak olup, toplam gelir tutarının 19.800,00 TL’lik beyan haddini aşması halinde, elde edilen gelir tutarının tamamı beyana tabidir.
1999–2002 tarihleri arasında sona eren hesap dönemlerinde elde edilen, kurumlar vergisinden istisna kazançlar ile yatırım indirimi istisnasından yararlanan kazançların dağıtımı halinde gerçek kişilerce elde edilen kar payları	Elde edilen kar payının net tutarına bu tutarın 1/9’u ilave edilerek bulunacak tutarın yarısı gelir vergisinden istisnadır. Kalan tutarın 19.800,00 TL’lik sınırı aşması halinde ise beyanda bulunulması gerekmektedir.
Her nev’i hisse senetlerinin kar payları	Elde edilen kar payı brüt tutarının yarısı gelir vergisinden istisnadır. Kalan tutarın 19.800,00 TL’lik sınırı aşması halinde beyanda bulunulması gerekmektedir.
İştirak hisselerinden doğan kazançlar
Kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kar payları

7. Dikkat Edilecek Hususlar

1. Tutarı ne olursa olsun beyana tabi olmayan gelirler, diğer gelirler nedeniyle verilen beyannameye de dahil edilmeyecektir.

2. Yukarıdaki tabloda belirtilen 960,00 ve 19.800,00 TL’lik hadler birer istisna olmayıp, gelirin beyan edilip edilmeyeceğinin tespitinde dikkate alınacak hadlerdir. Söz konusu hadler tabloda belirtilen her bir gelir kalemi için ayrı ayrı değil, ilgili kalemler için toplu olarak dikkate alınacaktır.

3. 960,00 ve 19.800,00 TL’lik hadlere tabi gelirlerin birlikte elde edilmesi durumunda, beyan edilecek gelir tutarının tespitinde her iki had de ilgili oldukları gelir kalemleri için ayrı ayrı dikkate alınacaktır.

8. İlgili Genel Tebliğler

§ 257 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği

§ 258 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği

§ 266 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği

§ 270 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği

Konuyla ilgili detaylı açıklamalar içeren ve Gelir İdaresi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Daire Başkanlığı tarafından hazırlanan rehbere aşağıdaki bağlantı yardımıyla ulaşabilirsiniz.

· Menkul Sermaye İradı Elde Edenler İçin Gelir Vergisi Beyanname Düzenleme Rehberi

pwc

[ Geri ]