5838 sayılı Kanun’la 5084 sayılı Kanun’da yapılan değişiklikle;

§ Kanun kapsamındaki gelir vergisi stopajı teşviki, sigorta primi işveren hissesi desteği ve enerji desteğinin uygulama süresi bir yıl uzatılmış,

§ Düzenleme 01.01.2009 tarihinden geçerli olmak üzere 28.02.2009 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

5838 sayılı Kanun’la ayrıca;

§ 5084 sayılı Kanun’un yatırım yeri tahsisi ile ilgili maddesi yürürlükten kaldırılmış,

§ 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’a eklenen bir geçici maddeyle, teşvik belgeli yatırım yapan yatırımcılara arsa ve araziler üzerinde kırkdokuz yıl süreli bağımsız ve sürekli nitelikli irtifak hakkı tesisine olanak veren yeni bir düzenleme yapılmıştır.

1. Gelir Vergisi Stopajı Teşviki, Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği ve Enerji Desteği İle İlgili değişiklikler

28.02.2009 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 18.02.2009 tarih ve 5838 sayılı “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 5084 sayılı Kanun’un 3, 4 ve 6. maddeleri değiştirilmiştir.

Yapılan değişiklikle, 5084 sayılı Kanun’un 3, 4 ve 6. maddelerinde yer alan “31.12.2008” tarihleri “31.12.2009” olarak değiştirilerek, bu maddelerde düzenlenen gelir vergisi stopajı teşviki, sigorta primi işveren hissesi desteği ve enerji desteğinin uygulama süresi bir yıl uzatılmıştır.

Aynı maddede yapılan değişiklikle ayrıca, Kanun kapsamında gelir vergisi stopajı teşviki, sigorta primi işveren hissesi desteği ve enerji desteğinden 01.04.2005 tarihinden önce yararlanmaya başlayan ve teşviklerden yararlanma süresi 31.12.2008 tarihinde sona eren işyerleri için de teşviklerden yararlanma süresi 31.12.2009 tarihine kadar uzatılmıştır.

Yapılan değişiklikle yeni yatırımlar için de süre uzamıştır. Buna göre 2009 yılında yapılan yeni yatırımlar için yukarıda sayılan teşvik ve destekler 2012 sonuna kadar uygulanacaktır.

Düzenleme 01.01.2009 tarihinden geçerli olmak üzere 28.02.2009 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Ocak 2009 dönemi muhtasar beyannameleri Kanun’un yayımı tarihi itibariyle verilmiş olduğundan, söz konusu beyannamelerin düzeltilmesi gerekmektedir. Konuyla ilgili olarak Gelir İdaresi Başkanlığının kısa süre içinde bir açıklama yapması beklenebilir.

Sosyal Güvenlik Kurumu daha önce yayımladığı 16.01.2009 tarih ve 2009–12 sayılı Genelge ile uygulamaya yön vermiştir. Bu Genelge kapsamında uygulama yapanlar için geriye doğru düzeltme ihtiyacı olmayacaktır.

2. Bedelsiz yatırım Yeri Tahsisi İle İlgili değişiklikler

5838 sayılı Kanun’la 5084 sayılı Kanun’un bedelsiz yatırım yeri tahsisini düzenleyen 5. maddesi yürürlükten kaldırılmıştır. Bu nedenle Kanun’un yayımı tarihi olan 28.02.2009 tarihinden itibaren 5084 sayılı Kanun kapsamında yatırımcılara bedelsiz yatırım yeri tahsisi yapılmayacaktır.

5838 sayılı Kanun’la 5084 sayılı Kanun’un yatırım yeri tahsisinse ilişkin maddesi kaldırılmış ancak bu Kanun’a eklenen bir geçici maddeyle, 28.02.2008 tarihi itibariyle bedelsiz irtifak hakkı tesis edilmek veya kullanma izni verilmek amacıyla ilana çıkılmış ancak, işlemleri tamamlanmamış taşınmazlar hakkında, mülga 5. madde hükümlerinin uygulanması öngörülmüştür. Bu madde kapsamında bedelsiz irtifak hakkı tesis edilen veya kullanma izni verilen taşınmazlar hakkında söz konusu hükümlerin uygulanmasına devam edilecektir.

5838 sayılı Kanun’la 5084 sayılı Kanun’un bedelsiz yatırım yeri tahsisine ilişkin maddesi kaldırılmış, ancak yatırımlara bedelsiz yer tahsisi uygulamasının devamı bir başka düzenlemeyle sağlanmıştır. Yeni düzenleme Kurumlar Vergisi Kanunu’na yeni eklenen ve yatırımlar için indirimli kurumlar vergisi oranı öngören düzenlemeye paralel yapılmıştır.

5838 sayılı Kanun’un 23. maddesiyle 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’a eklenen geçici 3. maddeyle, yatırımcılara arsa ve araziler üzerinde kırkdokuz yıl süreli bağımsız ve sürekli nitelikli irtifak hakkı tesisine olanak veren düzenleme yapılmıştır.

Yapılan düzenleme özetlenecek olursa aşağıdaki konulara dikkat çekilebilir:

§ Taşınmazlarla ilgili irtifak hakkı tesisleri sadece Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32/A maddesi kapsamındaki teşvik belgeli yatırımlarla sınırlı olarak yapılacaktır.

§ Talep edilen taşınmazın bulunduğu ilçenin mülki sınırları içindeki organize sanayi veya endüstri bölgelerinde bu yatırımlar için tahsis edilebilecek boş parsel bulunmaması gerekmektedir.

§ Yatırımın toplam tutarının, talep edilen taşınmazların maliki idarelerce takdir edilecek rayiç değerinin tarım ve hayvancılık yatırımları için bir, turizm yatırımları için iki, diğer yatırımlar için üç katından az olmaması gerekmektedir.

§ Tesis edilecek irtifak hakkı veya kullanma izinlerinde ilk yıl bedeli, yatırım konusu taşınmazın emlak vergi değerinin yüzde üçü olacak, irtifak hakkı veya kullanma izni verilenlerden ayrıca hasılat payı alınmayacaktır.

§ İrtifak hakkı tesis edilecek veya kullanma izni verilecek taşınmazlardan imar planı bulunmayanların planları ile uygulama projeleri, bedelsiz olarak verilen ön izin süresi içinde yapılacak, ön izin süresi iki yılı geçemeyecektir.

§ İstihdam edilecek işçi sayısına, yatırım konusu işletmenin faaliyete geçtiği tarihten itibaren beş yıl süreyle uyulması zorunludur.

§ İrtifak hakkı veya kullanma izni süresinin sonunda makine, teçhizat ve demirbaşlar hariç diğer yapı ve tesisler taşınmaz maliki idareye intikal edecek, yatırımcının talep etmesi halinde ise genel hükümlere göre doğrudan irtifak hakkı tesis edilecek veya kullanma izni verilecektir.

§ Hazineye ait taşınmazlar; en az ellimilyon ABD Doları karşılığı Türk Lirası tutarında, en az yüz kişiye istihdam sağlayacak şekilde ve taşınmazın rayiç değerinin en az üç katı tutarında yatırım yapacaklara, taşınmazın harca esas değeri üzerinden satılabilecektir.

İlgili Kanun metnine ve Sosyal Güvenlik Kurumu Genelgesine aşağıdaki bağlantı yardımıyla ulaşabilirsiniz.

§ Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (18.02.2009 tarih ve 5838 Sayılı Kanun)

§ Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Genelgesi (Sayı: 2009-12)

pwc