Vergideki Genel Kaçak Oranı, Bir Önceki Yıla Göre 12 Puan Arttı (31.03.09)
31 Mart 2009
Maliye Bakanlığı Hesap Uzmanları Kurulunun geçen yılki vergi denetimleri, vergi kaçakçılarının, kazandıkları her 3 liranın 2 lirasını cebine attığını, 1'ini ise vergisini ödemek üzere devlete beyan ettiğini ortaya koydu.
AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, Hesap Uzmanları Kurulu, geçen yıl 2 bin 257 vergi incelemesi gerçekleştirdi. Bu denetimlerde incelemeye alınan mükelleflerin devlete 19 milyar 205 milyon 401 bin 726 lira gelir beyan ettiği, buna karşılık 11 milyar 828 milyon 6 bin 641 lirayı kaçırdığı anlaşıldı.
Hesap uzmanları, incelemelerini şirketler üzerinde yoğunlaştırdı. 2 bin 257 denetimin bin 122'si kurumlar vergisi mükellefleri nezdinde gerçekleştirildi.
İncelemeye alınan kurumlar vergisi mükelleflerinin beyan ettiği gelir 1 milyar 798 milyon 165 bin 266 lira, kaçırdıkları gelir ise 3 milyar 558 milyon 149 bin 486 lira oldu.
İncelenen 395 gelir vergisi mükellefinin de beyan ettiği gelir 578 milyon 787 bin 592 lira, gizledikleri gelir ise 789 milyon 365 bin 20 lira olarak tespit edildi.
Hesap uzmanlarının 2008 denetimlerinde, 528 katma değer vergisi mükellefi incelendi. KDV mükelleflerinin de 15 milyar 141 milyon 463 bin 12 liralık beyanına karşılık, 1 milyar 5 milyon 793 bin 70 lirayı mal ve hizmet satışlarında tüketicilerden tahsil etmelerine rağmen devlete bildirmediği belirlendi.
1 KDV iadesi incelemesinde ise 214 milyon 42 bin liralık matrahta, hiç fark olmadığı anlaşıldı.
Özel tüketim vergisi mükelleflerine yönelik 12 ayrı incelemede de, devlete bildirilen gelir 81 milyon 991 bin 932 lira, gizlenen gelir ise 39 milyon 604 bin 334 lira oldu.
Veraset ve intikal vergisiyle ilgili denetimlerde ise devlete tek bir kuruş gelir bildirmeyen 4 ayrı mükellefin 9 milyar 223 milyon 859 bin lirayı kaçırdığı görüldü.
Damga vergisine ilişkin 81 incelemede de 190 milyon 390 bin 193 liralık matrahta, 6 milyar 254 milyon 422 bin 898 lira fark bulundu.
Banka ve sigorta muameleleri vergisi, 92 araştırmaya konu edildi. BSMV' de 1 milyar 190 milyon 8 bin 865 liralık matrah incelendi ve 143 milyon 30 bin 780 lira matrah farkına ulaşıldı.
Hesap uzmanlarının diğer vergilere ilişkin 22 incelemesinde de, incelenen matrah 10 milyon 552 bin 740 lira, bulunan matrah farkı 28 milyon 417 bin 194 lira oldu.
KAÇAK ORANINDA ARTIŞ
Bu şekilde kurumlar vergisinde her 3 liranın 2 lirasının cebe atıldığı, 1 lira için vergi beyanında bulunduğu ortaya çıktı. Gelir vergisinde de 1 lira devlete beyan edilirken 1,4 lira cebe gitti. Damga vergisinde beyan edilen 1 liraya karşılık 33 lira devletten kaçırıldı. Kaçak oranı ÖTV'de yüzde 48,3, KDV'de ise yüzde 6,6 olarak hesaplandı.
2008 denetimlerinde vergideki genel kaçak oranı ise yüzde 63 olarak tespit edildi. 2007'de yüzde 50 olan kaçak oranında 12 puanlık bir artış kaydedilirken, Hesap Uzmanları, bunun vergi incelemesine tabi tutulan mükelleflerin seçimindeki isabeti gösterdiğini belirtti. Yetkililer, ''Risk analizi ve mükelleflere yönelik
diğer çalışmalarımız, vergi incelemelerinde daha etkin sonuç almamızı sağlıyor'' dedi.
KAÇAKÇILARA CEZA YAĞDI
Hesap Uzmanlarının vergi incelemelerinde, vergi kaçıranlara 1 milyar 181 milyon 730 bin 547 lira vergi borcu çıkarıldı. Bunun 735 milyon 261 bin 684 lirasını kurumlar vergisi, 200 milyon 489 bin 602 lirasını gelir vergisi, 134
milyon 441 bin 699 lirasını KDV, 54 milyon 774 bin 281 lirasını banka ve sigorta muameleleri vergisi, 37 milyon 526 bin 537 lirasını damga vergisi, 14 milyon 51 bin 779 lirasını da özel tüketim vergisi oluşturdu.
Vergi kaçıranlara 1 milyar 187 milyon 639 bin 200 lira da ceza kesildi. Bu cezanın da, 738 milyon 937 bin 992 lirası kurumlar vergisi, 201 milyon 492 bin 50 lirası gelir vergisi, 135 milyon 113 bin 908 lirası KDV, 55 milyon 48 bin 152 lirası banka ve sigorta muameleleri vergisi, 37 milyon 714 bin 170 lirası da damga vergisi mükelleflerine yazıldı.
Böylece matrah farkı ve cezalarla birlikte vergi kaçırdığı anlaşılanlara hesap uzmanlarınca çıkarılan fatura 2 milyar 369 milyon 369 bin 747 liraya yükseldi.
Bu arada, matrah farkının yanı sıra incelenen mükelleflerin, beyan ettikleri gelirler için de 152 milyon 647 bin 686 lira eksik vergi ödediği saptandı. Söz konusu vergi de bu mükelleflere tahakkuk ettirildi.
BİR BÖLÜMÜ UZLAŞTI
Öte yandan, 2008 yılında Hesap Uzmanları tarafından düzenlenen inceleme raporları için mükelleflerin bir bölümü uzlaşma talebinde bulundu.
Bu çerçevede 189 milyon 636 bin 793 liralık vergi, ceza ve gecikme faizi için tarhiyat öncesi uzlaşma sağlandı. Merkezi uzlaşma ile 282 milyon 202 bin 714 lira, il uzlaşma komisyonları eliyle de 35 milyon 69 bin 622 liralık vergi, ceza ve gecikme faizi kesinleşti. Böylece uzlaşma sonucunda tahsil edilecek tutar 506 milyon 909 bin 129 lira olarak belirlendi.
Hesap Uzmanları verilerine göre, son 5 yıllık süreçte, her 100 raporun 66'sı için uzlaşma isteniyor. Uzlaşmaya konu her 100 raporun 92'sinde de uzlaşma sağlanıyor. Her 100 raporun 61'i de tarhiyat öncesi uzlaşma ile kesinleşiyor. 31 raporun bir kısmı tarhiyat öncesi uzlaşma görüşmesinde teklif edilen son rakamların dava açma süresi içinde mükellef tarafından kabulü sonucunda vergi dairesince tahsil işlemlerine konu ediliyor. Geri kalanlar için de yargı, tarhiyat sonrası uzlaşma ya da merkezi uzlaşmaya gidiliyor.
DENETİM SONUÇLARI
Hesap uzmanlarının 2008 vergi incelemelerinde bazı vergilerde şu sonuçlar ortaya çıktı:
