İstanbul Ticaret Odasının (İTO) haftalık yayın organı olan İstanbul Ticaret Gazetesi'nin dün yayınlanan sayısında, bölgesel asgari ücret uygulamasıyla ilgili bir araştırmaya yer verildi.

İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tekin Akgeyik'in, İTO için asgari ücretteki dengesizlikleri ve çözüm yollarını irdelediği araştırma, "Asgari Ücrette Esnek Modelleme Bölgesel Asgari Ücret Yaklaşımı" adıyla İTO Yayınları arasında çıktı.

Akgeyik, konuya ilişkin değerlendirmesinde, dünyadaki uygulamaları, Türkiye'nin durumunu ve iş dünyasının beklentilerini aktararak, "Asgari ücrette esnek modelli bir uygulamaya geçilmelidir. Bölgesel esneklik bu alandaki alternatiflerden biridir. Bu konudaki tartışmalar uzun bir dönemdir devam ediyor. Türkiye gibi bölgesel gelişmişliğin çok farklı olduğu ülkelerde tek bir asgari ücret oranı sağlıklı değil" dedi.

"585 liralık brüt asgari ücretle İstanbul'daki bir kişinin geçinmesi çok zorken, Siirt'teki bir kişi için piyasa gerçekleri farklı. Çünkü, gelişmişlik,ihtiyaçlar, sosyal beklentiler farklı. Farklılıklar, ücretin de farklılaşmasını gerektiriyor" diyen Akgeyik, bölgeler arası farklılıkların Türkiye'de çok ciddi boyutlarda olduğunu vurguladı.

Araştırmada, uzmanlar ve iş dünyasının, bölgeler arasındaki asgari ücret farkında temkinli olmanın önemi üzerinde durduğu belirtilerek, şunlar kaydedildi:

"Fark çok açılırsa, göç hızlanabilir. Farkı çok kapatılırsa yatırımlar gitmeyebilir. Bölgesel esnekliğin tek başına yetmeyeceği durumlarda asgari ücretin de esnekleştirilmesi gerekiyor. Öyle bir rakam olmalı ki göç tetiklemeyecek, oradaki insanlar da rahat geçinecek. Dolayısıyla ideal, değişmez bölgesel partilerden söz edemeyiz. Duruma göre, koşullara göre oranların da esnek tutulması, beklentileri karşılayacak şekilde revize edilmesi gerekir."

"Az gelişmiş bölgelerde, asgari ücret daha makul olmalı"

Araştırmada, mevcut sistemin hem rekabet edebilirliği sınırladığı, hem de kayıt dışılığı teşvik ettiği aktarılarak, daha esnek ve kolay uygulanabilen, yerel ve bölgesel koşullarla uyumlu yeni bir sistem kurgulanması gerektiği vurgulandı.

Dinamik, güncel değişimlere uyarlanabilen ve esnek iş gücü piyasası beklentilerine yanıt veren bir model geliştirilmesi, asgari ücret seviyesinin kabul edilebilir bir yaşam standardı sağlaması, ancak belirlenecek ücretin piyasa ücretini zorlamaması, ücret dağılımında köklü değişikliklere yol açmaması gerektiği kaydedildi.

Araştırmada, esnek modellemenin, yerel ve bölgesel iş gücü piyasası koşullarını dikkate alması gerektiğine değinilerek, şu görüşler aktarıldı:

"İşsizliğin yükselme eğilimi taşıdığı az gelişmiş bölgelerde ve düşük vasıflı iş gücü arasında, asgari ücret daha makul bir oranda saptanmalı.

Yaş kriterine dayalı esnekleştirme çok boyutlu olmalı. Örneğin, düşük oranlı asgari ücret uygulaması iki kademeli hale getirilmeli. 16-17 yaş grubundaki iş gücü için belirlenecek seviye tam oranlı asgari ücretin yüzde 75'ine, 18-19 yaş grubu için ise yüzde 85'ine eşdeğer olmalı.

Örgün eğitimdeki üniversite öğrencilerine asgari ücretin yüzde 85'i düzeyinde bir oran uygulanmalı."

İller bölgelere ayrıldı

Araştırmada, asgari ücret oranlarının uygulanacağı iller bölgelere ayrıldı.

Buna göre, 1. Bölge'ye giren iller Ankara, Bursa, İstanbul, İzmir, Kocaeli; 2. Bölge'ye giren iller Adana, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bolu, Çanakkale, Denizli, Edirne, Eskişehir, Gaziantep, Kayseri, Kırklareli, Manisa, Mersin, Muğla, Sakarya, Tekirdağ, Yalova, Zonguldak; 3. Bölge'ye giren iller Afyon, Amasya, Artvin, Burdur, Çorum, Düzce, Elazığ, Hatay, Isparta, Karabük, Karaman, Kırıkkale, Konya, Kütahya, Malatya, Nevşehir, Rize, Samsun, Trabzon, Uşak; 4. Bölge'ye giren iller Adıyaman, Aksaray, Bartın, Çankırı, Diyarbakır, Erzincan, Erzurum, Giresun, Kahramanmaraş, Kastamonu, Kilis, Niğde, Ordu, Osmaniye, Sinop, Sivas, Tokat, Tunceli, Yozgat; 5. Bölge'ye giren iller Ağrı, Ardahan, Batman, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Gümüşhane, Hakkari, Iğdır, Kars, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak ve Van olarak sıralandı.

Bölgesel asgari ücret senaryosu ise; 1. Bölge için 585, 2. Bölge için 532,4, 3. Bölge için 514,8, 4. Bölge için 497,3 ve 5. Bölge için 485,6 YTL olarak belirlendi.

http://www.dunyagazetesi.com.tr/news_display.asp?upsale_id=327567