MÜSİAD Genel Başkanı Ömer Bolat başkanlığındaki MÜSİAD heyetinin, Ankara'da gerçekleştirdiği temaslar kapsamında Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Hayati Yazıcı'ya sunduğu, gümrüklerin iyileştirilmesine yönelik öneriler raporunda, son zamanlarda çıkarılan genelgelerle, yaşanan sorunların giderilmesine yönelik tedbirler alınmaya çalışılmasına karşın, uygulamada sorunların devam ettiği belirtildi.

Gümrük beyannamesinde beyan edilen miktar/değerle gümrük muayene esnasında tespit edilen miktar/değer arasında yüzde 10'u aşmayan beyan farklılıklarına veya beyanname üzerinde hatalı yazılan alanların değiştirilmesine her defasında Gümrük Kanunu'nun 241'nci maddesi hükmü gereği usulsüzlük cezası tatbik edilmesinin, maliyet artırıcı unsur olarak ihracatçıların mağduriyetine neden olduğu aktarılan raporda, kaçakçılık fiilleri hariç, ürün bazında doğal firelere bağlı olarak veya ürün özelliğinden kaynaklanan, kasıt olmayan durumlarda beyan farklılıklarına cezai işlem uygulanmaması yönünde ilgili mevzuatta gerekli düzenlemenin yapılmasının uygun olacağı ifade edildi.

"Keyfi ve yüksek taşıma ücreti talep ediliyor"

Gümrüklerdeki taşımalarda, kooperatiflerin "tekel" durumunda olması nedeniyle, keyfi ve yüksek taşıma ücreti talep edilebildiğine dikkat çekilen raporda, ihracatçı firmaları mağdur eden bu uygulamanın kaldırılması veya disipline edilmesi yönünde gerekli düzenlemeler yapılması gerektiği kaydedildi.

Gümrüklerde mesai ve çalışma saatlerine ilişkin sorunların da ele alındığı raporda, gümrük idarelerince mesai saatleri dışında yapılan işlemler için alınan fazla çalışma ücretlerinin de maliyet artırıcı unsur olarak ihracatçıların karşısına çıktığına dikkat çekildi.

Raporda, şunlar kaydedildi:

"İhracatçıların elinde olmayan nedenler dolayısıyla, varış ülkesi çalışma saatlerine göre mesai saati sonrası hareket etmek zorunda olan Ro-Ro ve gemilerin, mesai saatleri dışında kalkması nedeniyle her gün için ihracatçının fazla mesai ücreti ödemesi, bu fazla çalışma ücretinin de hem ihracatçıdan hem de nakliyeci acente firmasından ayrı ayrı tahsil edilmesi, büyük bir maliyetin ortaya çıkmasına neden olmaktadır.

Ayrıca, fazla mesai ücreti olarak Gümrük Müsteşarlığı'nca tahsil edilen ücretlerin yüzde 50'sinin Maliye Bakanlığına aktarılarak bütçeye irat olarak kaydedilmesi, elde ettiği kazanç üzerinden her yıl düzenli olarak vergisini ödeyen ihracatçıdan ikinci kez dolaylı vergi olarak tahsil edilmesi sonucunu karşımıza çıkmaktadır.

"Gümrük idareleri fazla çalışma ücretini ihracatçıdan tahsil ediyor"

Bunun yanında, ülkemizde her kurum, fazla çalıştırdığı personelin mesaisini kendi bütçesinden ödüyor iken, Gümrük idarelerinde fazla çalışma ücretinin ihracatçıdan tahsil edilmesi en çok şikayet edilen konuların başında yer almaktadır.

Mesai saatlerinin ihracatçıların ihtiyaçları doğrultusunda esnek hale getirilmesi, ihracatın teşvik edilmesi adına ihracat işlemlerinden alınan bu fazla mesai ücretlerinin kaldırılması veya makul düzeylere çekilmesi, ayrıca Maliye Bakanlığına aktarılan yüzde 50'lik tutarın kaldırılarak, bu sayede fazla çalışma ücretlerinde yüzde 50 oranında indirim sağlanması öncelikli olarak ele alınmalıdır.

Gümrüklerdeki fazla mesai uygulaması ihracatçılar için ciddi bir maliyet oluşturmaktadır. Bu uygulamanın, aynı zamanda, normal mesai saatlerinde işlerin yavaş yapılmasına da zemin oluşturabileceği kanaatindeyiz. Yapılan son çalışmalar doğrultusunda, Gümrükler Genel Müdürlüğünün yayınlamış olduğu 2005/17 ve 2007/14 sayılı genelgeler kısmen rahatlık sağlamış olmakla birlikte, bazı idareler "Harcırah-Yolluk" ücretlerini artırdığı gibi, saat uygulamalarına da bire bir uymamaktadır (Halen araç başı uygulaması küçük Gümrük İdarelerinde devam etmektedir.) Bu sebeple, gümrüklerde 'vardiya sistemi' uygulamasına geçilmesi yönünde düzenleme yapılması, yaşanan sorunları ortadan kaldıracaktır. (Bazı Gümrük İdarelerinde normal mesai saatlerinde dahi fazla mesai ücreti alınmaktadır: Kayseri, Konya, Çorum vb.)"

Raporda, ihtisas gümrüğünden kaynaklanan yoğunluklara da yer verilerek, ayrıca, bilgi işlem ortamında risk kriterleri doğrultusunda sarı hatta (Belge Kontrolü) çıkan bir eşya için tanımlanmış kriterler göz ardı edilerek, sebepsiz yere eşyaların kırmızı hatta (Fiziki Kontrolü) yönlendirildiği, bu konuda yaşanan sıkıntılara kalıcı çözüm getirilmesi gerektiği kaydedildi.

"Cihazlar arızalı"

Anayasal bir hak olan dilekçe hakkının kullanılmasında da güçlükler yaşandığı,gümrük idarelerinin peşinen olumsuz görüş beyan ettikleri bazı dilekçelerin, hiç kayda dahi alınmadan geri çevrildiği aktarılan raporda, teftiş birimlerinin, gümrük idarelerinde uzun süreli cari kontrollere son verilmesi gerektiği, bu uygulamanın günlük işlem akışını, üretimi, ihracatı ve genel anlamda ekonomiyi de olumsuz etkilediği belirtildi.

Raporda, gümrüklerde mevcut veri salonlarındaki bilgisayara bağlı ekran ve yazıcıların büyük bir kısmının arızalı olduğu, zaten yetersiz olan sayının bu şekilde daha da azaldığı, beyannamelerin hazırlanmasının çok zaman aldığı, bu yüzden gün içinde açılması gereken beyannamelerin çalışma saatleri dışına taştığı için, fazla çalışma ücreti ödemek zorunda kalındığına dikkat çekildi.

Raporda, "Bu hususun düzeltilmesi için, öncelikle veri salonlarında mevcut bilgisayar sisteminin eksiklerinin giderilmesi, daha sonra da veri salonlarının kontrol altına alınabilmesi için gümrük idarelerince gereken önlemlerin alınması, işlemleri hızlandıracağından faydalı olacaktır" ifadesine yer verildi.

Personel eksikliği

Raporda, gümrük idarelerinde yaşanan bölgesel sorunlar ve çözüm önerileri alt başlığında da, Trabzon Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğüne bağlı Trabzon ve Rize Gümrük Müdürlükleri'nde yaşanan personel eksikliğinin, ihracat işlemlerinin aksamasına neden olduğu görüşüne yer erildi.

Gürbulak, Esendere ve Kapıköy Gümrüklerinin, yurt dışında ikamet edenlere döviz karşılığı yapılan satışlarda, katma değer vergisi ihracat istisnası uygulanması amacıyla, düzenlenen özel faturaların tasdik işlemlerini yapmaya yetkileri bulunmadığı kaydedilen raporda, özellikle Sarp, Dilucu ve Türkgözü Gümrük Müdürlüğünde olduğu gibi başta Gürbulak olmak üzere, Esendere ve Kapıköy Gümrüklerine de özel fatura ile işlem yapma yetkisi verilmesi gerektiği belirtildi.

Sarısu, Kapıköy ve Esendere sınır ticaret merkezlerinde altyapı, personel eksikliği ve güvenlik sorunları bulunduğu, Azerbaycan/Nahçıvan ile Türkiye arasında kurulması planlanan 'Sınır Ticaret Merkezi'ne ilişkin çalışmaların hala sonuçlandırılmadığı aktarılan raporda, "Şu andaki durum ile STM'lerin beklenen işlerliği kazanması çok zor görülmektedir. Çünkü mevcut durum, sınır ticaretini olumsuz yönde etkilemekte olup, Sınır Ticaret Merkezi işleticisi şirketleri bürokratik engel olarak gören ihracatçılarımız, konuyla ilgili sorunlarını görüşecek muhatap bulamadıkları gibi, vergilerin de yüksek olduğunu ifade etmektedirler" denildi.

Ayrıca raporda, mermer ihracatının yüzde 25'ini karşılayan Elazığ'ın istatistiki bilgilerinde ihracat rakamlarının '0' olarak görülmesinin düşündürücü olduğu, bu durumun sözü edilen ilde gümrük müdürlüğü bulunmamasının sonucu olduğu kaydedildi.

http://www.dunyagazetesi.com.tr/news_display.asp?upsale_id=329325