Global likidite akışı nedeniyle doların yerle bir olması bir yandan ihracatçı şirketleri zorlarken diğer yandan döviz borçlusu şirketlerin borçlarını azaltıyor. Özellikle uluslararası piyasalardan borçlanma kabiliyetine sahip şirketler son 5 yıldır döviz cinsi borçlanmalarını artırdı. Döviz kurunun düşmesi ise bu şirketlerin borçlarını erozyona uğratırken bilançolara da kâr olarak yansıyor. Ekinciler Yatırım'ın borsa şirketlerinin döviz pozisyonunu yansıtacak (defter değeri 100 milyon YTL ve üstü olan şirketler) 238 borsa şirketinin bilançolarını inceleyerek yaptığı araştırmaya göre borsa şirketleri kur düşüşü nedeniyle 9 aylık bilançolarına yaklaşık 1.8 milyar dolar kâr ekleyecek. Kurumun şirket bilanço dipnotlarını inceleyerek hazırladığı rapora göre borsa şirketleri yaklaşık 20 milyor dolar döviz pozisyon açığına sahip. Yani döviz borçları dövizli alacaklarından 20 milyar dolar daha fazla.

ÜÇ AYDA % 7.3 DEĞER KAYBI
Dolar kuru yılın 3. çeyreğini yani eylül sonunu bir önceki çeyreğe göre yüzde 7.3 düşüşle kapattı. Euro/ dolar sepetine göre ise Lira'nın değer kazancı yüzde 5.7 olarak gerçekleşti. Haziran ayı sonunda 1.30 YTL civarında olan kur eylül sonunda 1.20 YTL'ye yakın seyretti. Bu nedenle döviz açık pozisyonu olan şirketler de elde ettikleri kur kazancını bilançolarına yansıtacak. Ancak eğer şirketler bu döviz pozisyonlarını türev araçlarıyla (hedge) etmişlerse bu rakamlar değişecek. Bu durumda şirketler dövizin yükselişini satın aldıkları için yatırdıkları teminat kadar giderleri olacak. Ancak bu giderler kurun düşüşü nedeniyle elde ettikleri kazançtan çok daha düşük olacak.

EN KAZANÇLI KOÇ HOLDİNG
Yapılan hesaplamaya göre bu durumdan en fazla kârlı çıkacak olan şirket Koç Holding olacak. Yaklaşık olarak 6.7 milyar dolar açık pozisyonu olan şirket kur farkı kazancı olarak 616 milyon YTL kâr yazabilecek. Yine Türkiye'nin dev şirketlerinden Tüpraş'ın da 1.7 milyar dolarlık döviz açığı nedeniyle 9 aylık bilançosunda 159 milyon YTL kazanç yazacağı hesaplanıyor. Kur düşüşü nedeniyle kârlı çıkacak bir başka şirket, 1.4 milyar dolarlık döviz açık pozisyonu taşıyan Petrol Ofisi. Kur düşüşünden kazançlı çıkacak bir başka şirket 1 milyar dolara yakın açık pozisyonu olan Türk Hava Yolları. Ancak THY'nin portföyündeki uçakları döviz cinsinden değerlemesi nedeniyle şirketin buradan elde ettiği kazancı sileceği ifade ediliyor. Ancak bu şirketlerden üretiminin çoğunluğunu ihraç edenlerin kârları düşen kur nedeniyle etkilenebilecek. Örneğin üretiminin yüzde 77'sini ihraç eden Vestel, ihracatın üretim içindeki payı yüzde 62 olan Vestel Beyaz Eşya, ürettiği otomobillerin yüzde 57'sini ihraç eden Tofaş Oto düşük kurdan zarar görecek şirketler.

Kim kaybeder?

BORSA şirketlerinden 31'inin 100 milyon doların üstünde açık pozisyon taşıdığı görülürken raporda 130 şirketin de küçük miktarda açık pozisyonda olduğu gözleniyor. 57 şirket ise döviz zengini. Başta 322 milyon dolarlık döviz varlığı ile Turkcell, bu hesaba göre 23 milyon YTL kur zararı yazacak. 226 milyon dolarlık artısı ile Petkim 16, 211 milyon dolarlık döviz varlığı ile Enka da 15 milyon dolar kur zararı yazacak. Düşen kurdan en fazla zarar edecek üçüncü şirket ise 152 milyon dolarlık döviz artısı ile 11 milyon YTL zarar yazabilecek olan Alarko Holding. Döviz fazlası 100 milyon dolardan fazla diğer iki şirket ise Aksa ve Kartonsan.

Borçlu şirketler geçen yıla göre 25 milyar dolar kârda

HAZİNE Müsteşarlığı verilerine göre Türk özel sektörünün dış piyasalardan aldığı döviz borcu haziran sonu itibariyle 138.5 milyar dolara tırmandı. Geçen yıl sonunda borç 83.1 milyar dolardı. Yani Türk şirketlerinin yurtdışından aldıkları kredi 6 ayda 55 milyar dolar arttı. Şirketlerin borcunun 101 milyar doları orta ve uzun vadeli. Geçen yıl aynı dönemde dolar kuru 1.45 YTL'de seyrediyordu. Şimdi dolar 1.18 YTL'ye kadar geriledi. Dövizin YTL'ye karşı bir yılda yüzde 18 değer kaybı göz önüne alındığında şirketlerin döviz borcunun da aynı oranda gerilediği başka bir deyişle maliyetinin aynı oranda düştüğü söylenebilir. Böylece özel sektörün borcunun yüzde 18 eridiği şirketlerin yaklaşık 25 milyar dolar kârda olduğu ortaya çıkıyor. Döviz geçen yılki düzeyini korusaydı şirketler borcunu ödemek için 30 milyar YTL'nin üstünde daha fazla bir maliyete katlanacaklardı.

http://www.sabah.com.tr/haber,758E8E9D10CB4FC2BC5FC31D25F89F95.html