Katma Değer Vergisi Yasası’nın 17/4-r maddesi uyarınca “kurumların aktifinde veya belediyelerle il özel idarelerinin mülkiyetinde en az iki tam yıl süreyle bulunan iştirak hisseleri ile gayrimenkullerinin satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimlerle bankalara borçlu olanların ve kefillerinin borçlarına karşılık gayrimenkul ve iştirak hisselerinin, müzayede mahallerinde yapılan satışlarda dahil olmak üzere bankalara devir ve teslimleri Katma Değer Vergisi'nden” bağışık tutulmuştur.
Yasa maddesi bu haliyle istisna uygulamasını iki farklı şekilde düzenlemiş bulunmaktadır. Şöyle ki;
* Kurumların aktifinde veya belediyelerle il özel idarelerinin mülkiyetinde en az iki tam yıl süreyle bulunan iştirak hisseleri ile gayrimenkullerin satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimler,
* Bankalara borçlu olanların ve kefillerin borçlarına karşılık gayrimenkul ve iştirak hisselerinin müzayede mahallerinde yapılan satışları da dahil olmak üzere bankalara devir ve teslimler Katma Değer Vergisi'nden bağışık tutulmaktadır.
Söz konusu yasa maddesinde yer alan ve bankalara borçlu olanların ve kefillerin borçlarına karşılık gayrimenkul ve iştirak hisselerinin müzayede mahallinde yapılan satışları da dahil olmak üzere bankalara devir ve temlik işlemlerinde sahiplik ayrımına yer verilmemiştir. Dolayısıyla burada katma değer bağışıklığının uygulanabilmesi için;
* Bankalara borçlu olmak,
* Veya kefil konumunda bulunmak,
Borçlara karşılık gayrimenkul ve iştirak hisselerinin, bankalara devir ve teslimi ile müzayede mahallerinde satışı yeterli görülmüştür. Bu işlemlerin yapılması aşamasında devir ve teslimi yapanda kurum olma özelliği aranmamıştır.
Diğer yandan yasal düzenleme gereği olarak istisna kapsamındaki kıymetlerin ticaretini yapanların, bu amaçla ellerinde bulundurdukları gayrimenkul ve iştirak hisselerinin teslimleri söz konusu bağışıklıktan yararlandırılmamaktadır.
Bağışıklık kapsamında yapılan teslim konusu kıymetlerin iktisabında (ediniminde) yüklenilen ve teslimin yapıldığı döneme kadar indirim yoluyla giderilemeyen Katma Değer Vergisi ise teslimin yapıldığı hesap dönemine ilişkin Gelir ve Kurumlar Vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınacaktır.
Yasa maddesinde yer alan “iştirak hisseleri”nin devri gerçekte aynı yasa maddesinin bir başka bendinde de (17/4-g) Katma Değer Vergisi'nden bağışık tutulmuş olduğundan söz konusu düzenleme Katma Değer Vergisi uygulaması açısından mükelleflere yeni bir avantaj sağlamamıştır. Bir başka anlatımla hisse senedi ile temsil edilen iştirak hisseleri hiçbir şarta bağlı olmaksızın başlangıçtan beri Katma Değer Vergisi'nden bağışık tutulmaktadır.
Yasa maddesinde yer alan kurum kavramı ise uygulamada yeteri kadar açıklığa kavuşturulamamıştır. Bu konuda Kurumlar Vergisi Yasası'nda da genel bir tanımlamaya yer verilmemiştir. Ancak söz konusu yasanın birinci maddesinde kazançları Kurumlar Vergisi'ne tabi tutulacak olan kurum ve kuruluşlar sayılmak suretiyle belirlenmiş olduğundan bu kurum ve kuruluşların aktifinde yer alan gayrimenkullerin öngörülen koşullara uygun olarak satış yolu ile devir ve teslimleri Katma Değer Vergisi'nden bağışık bulunmaktadır. Bu bağlamda da yapılan satışın vadeli olup olmaması, bedelinin tahsil edilip edilmemesi istisnanın uygulanmasına engel oluşturmamaktadır.
İstisna (bağışıklık) satış için geçerlidir. Kurumlar açısından aktiflerinde bulunan gayrimenkullerin ivazsız olarak devri intikali bağışıklıktan yararlanmaya engel teşkil etmektedir.
Katma Değer Vergisi Yasası’nın 17'nci maddesinde yer alan “istisna” hükmü “tam istisna” niteliğinde olmadığından, yasal düzenleme gereği satışa konu oluşturan gayrimenkul için yüklenilen vergiden daha önce indirim konusu yapılamayan kısım satışın gerçekleştiği dönem itibariyle giderleştirilmek suretiyle kapatılabilmektedir.
Katma Değer Vergisi Yasası’nın 17/4-r maddesi 5615 sayılı “Gelir Vergisi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair” yasanın 13'üncü maddesi ile yapılan değişiklik sonucu kapsam olarak genişletilmiştir. Söz konusu yasa maddesinin yeni şekli 04.4.2007 tarihinden itibaren geçerli bulunmaktadır.
Kurumların aktiflerine dahil bulunan gayrimenkullerin satış yolu ile devir ve teslimlerinde Katma Değer Vergisi istisnasının uygulanabilmesi için geçerli olan iki sene aktifte bulunma koşulundan anlaşılması gereken söz konusu iktisadi kıymetlerin 730 gün aktifte bulunmuş olmasıdır.

http://www.referansgazetesi.com/haber.aspx?HBR_KOD=80248