Şirketlerin küresel kriz nedeniyle son bir yılda yaşadığı maddi kayıpların vergi gelirlerine olumsuz yansıması, Maliye Bakanlığı'nı vergi kaçağına karşı "ihbar" mekanizmasını özendirmeye itti. Ancak vergi uzmanları, iş barışına darbe vuracak olan ihbarcılığın vergi gelirlerine ise en fazla yüzde 1 katkı yapacağını belirtiyor.

        Mevcut ikramiye sistemini düzenleyen 78 yıllık yasayı güncellemeye hazırlanan Maliye, vergi kaçakçılığı ihbarında bulunanlara verilen ikramiye oranını yüzde 10'dan yüzde 15'e çıkaracak. Bu uygulamanın arkasında ise ülke genelindeki vergi gelirlerinin azalması yatıyor. Gelir İdaresi Başkanlığı'nın verilerine göre, 2009'un ilk 5 ayında 81 ilin 50'sinde vergi gelirleri azaldı. Türkiye'nin vergi yükünü sırtlayan İstanbul'da geçen yılın aynı döneminde yüzde 80 olan tahsilat oranı, bu yıl yüzde 75,3'e geriledi. 2008'in ilk 5 ayında Hazine'ye 30 milyar 194,8 milyon lira vergi veren İstanbul'da 2009'un aynı döneminde vergi hasılatı 827,6 milyon lira düştü ve 29 milyar 367,2 milyon lira olarak gerçekleşti.
        
        Kriz vergi gelirini vurdu

        Türkiye'nin en önemli sanayi kentleri olan Kocaeli, İzmir, Sakarya, Bursa ve Eskişehir gibi kentlerde de vergi gelirlerinde düşüş var. 2008 yılının ilk 5 ayında 9 milyar 863,8 milyon lira verginin toplandığı Kocaeli'de bu rakam, bu yıl 8 milyar 192,2 milyon liraya düştü. Böylece bu ildeki vergi gelirinde geçen yıla göre 1 milyar 671,7 milyon liralık bir azalma meydana geldi. Vergi gelirlerinde 646,7 milyon liralık erozyonun yaşandığı İzmir'de de 7 milyar 158,9 milyon lira olan vergi geliri, bu yıl 6 milyar 512,2 milyon liraya indi. Krizden en fazla etkilenen iller arasındaki Bursa'da da 1 yıl önce 1 milyar 817,9 milyon lira vergi toplanmışken, bu yıl 1 milyar 439,4 milyon lira vergi tahsilatı yapıldı. Tahsilat oranındaki düşüş Zonguldak'ta 28,5 puan, Hakkari'de 18,2 puan, Yalova'da 14,4 puan, Aksaray'da 15,4 puan, Kırıkkale'de 11,9 puan, Sakarya'da 14,4 puan, Kırklareli'nde 11 puan, Karabük'de 10,2 puan, Kilis'te 10,2 puan, Samsun'da 9,6 puan, Elazığ'da 9,1 puan, Çanakkale'de 10 puan, Aydın'da 10,2 puan, Balıkesir'de ise 8 puan olarak belirlendi.
        
        İhbara bel bağlamak yanlış

        Vergi gelirlerindeki düşüşün küresel kriz ile doğrudan ilintili olduğunu dile getiren İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nedim Türkmen, "Son 1 yıldır insanların mevcut durumu korumakla uğraştığını, kar edemediğini ya da maliyetin çok az üstünde karlara çalıştığını görüyoruz. İnsanlar kazanıp da ödemiyor değil, var olma savaşı veriyorlar" dedi. Türkiye'de şirket öz kaynaklarının yüzde 56'sının borçla yapıldığına dikkat çeken Türkmen, "Bankalardan son 1 yıldan kredi alamadıkları için şirketler büyük bir likidite sıkışıklığına girmiş durumdalar. Bu yüzden şirketler büyük oranda zararına satış yaparak, likidite sıkışıklığını aşmaya çalışıyor. Kazanılan bir para olmadığı, kar olmadığı için de vergi gelirleri düşüyor. Krizin sürmesi halinde, vergi gelirlerindeki düşüş daha vahim noktalara da ulaşacak" diye konuştu.

        Böyle bir ortamda vergi gelirlerini artırmak için "ihbarcılığı" özendirmenin yanlış bir hareket olduğunu savunan Türkmen, "Vergi kaçağını engellemek için ihbarcıya bel bağlamayı doğru bulmuyorum. Bugüne kadar ihbar yoluyla önlenen vergi kaçaklarının genele oranı yüzde 1 bile değildir. Devlet ihbarcıya gerek duymadan, vergi kaçağını ortaya çıkaracak sistemi kurabilmeli" dedi. İkramiye oranını değil yüzde 215'e, yüzde 30'a çıkarmanın bile vergi kaçağını önlemek konusunda fayda getirmeyeceğini vurgulayan Türkmen, şunları söyledi: "Bu tür ihbarları çoğunlukla o şirketlerde çalışmış olan muhasebe müdürleri veya yardımcıları yapıyor. İhbarcılığın özendirilmesi iş barışını bozar, adli olaylara yol açar. Maliye Bakanlığı'nın daha yapıcı işler yapması lazım. Gelir tanımında kaynak kuramından net artış kuramına bir türlü geçilmediği için ihbarcılardan medet umuluyor, bu uygulama hiçbir şey getirmez."

        Şirketlerin küresel kriz nedeniyle son bir yılda yaşadığı maddi kayıpların vergi gelirlerine olumsuz yansıması, Maliye Bakanlığı'nı vergi kaçağına kar...

http://www.referansgazetesi.com/haber.aspx?HBR_KOD=127283&KTG_KOD=480