| Geçici deprem vergileri bütçeye kalıcı gelir oldu (17.08.09) |
|
|
|
| 17 Ağustos 2009 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Merkez üssü Kocaeli'nin Gölcük ilçesi olan 17 Ağustos 1999'da meydana gelen 7.4 büyüklüğündeki depremin üzerinden 10 yıl geçti. Marmara depreminin ardından "geçici" olduğu belirtilerek getirilen vergilerin önemli bir kısmı bugün "kalıcı" hale geldi. Devlet Planlama Teşkilatı (DPT), Dünya Bankası, Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) gibi kuruluşlar tarafından ekonomik maliyeti 17 ile 24 milyar lira arasında açıklanan Marmara Depremi için 2009 Haziran ayına kadar halktan 24.1 milyar lira (katrilyon) "deprem vergisi" toplandı. İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası'nın (İSMMMO) yaptığı hesaplamaya göre, 2000 yılında "yaraları sarmak" gerekçesiyle getirilen "deprem vergilerinden" bu yıl sonuna kadar elde edilecek gelirse 27.2 milyar lira olacak. İSMMMO'nun "Deprem Vergileri Bütçeye Yama Oldu" başlıklı derlemesine göre ek gelir, ek kurumlar, ek emlak, ek motorlu taşıtlar vergilerinden sağlanan gelir hariç, sadece özel işlem ve özel iletişim vergileriyle 16 milyon hanenin yaşadığı Türkiye'de devletin deprem için her aileden tahsil ettiği tutar aile başına 1.7 bin liraya ulaştı. Kişi başına ödenen deprem vergisinin miktarı da 375 lirayı bulacak. Toplanan vergilerin miktarı, depremin öngörülen maliyetini aşmasına karşın felaketin açtığı yaralar bir türlü sarılamadı.
İSMMMO Başkanı Yahya Arıkan, deprem vergisi olarak anılan yöntemle hâlâ halktan toplanarak bütçe gelirleri içine yerleştirilen ortalama 25 milyar liranın hangi "yıkıntıyı" imar ettiğini kimsenin sorgulamadığını belirtti. Bugüne kadar deprem vergileriyle gerçekleştirilen hizmetlere ilişkin net bir bilgiye ulaşmanın pek mümkün olmadığını ifade eden Arıkan, vergilere ilişkin değerlendirmesinde "Çeşitli bürokrat ve uzmanlar tarafından yapılan açıklamalar hemen hemen tüm projelerin yurtdışından sağlanan kredilerle gerçekleştirildiğini ortaya koydu. Bu durumda, deprem vergilerinden toplanan para adresine ulaşmamıştır. Halktan deprem vergileriyle toplanan paralar bütçeye gelir yazılırken, deprem güçlendirme çalışmaları için kredi arayışları felaketin üzerinden 10 yıl geçmesine rağmen devam ediyor. Halk deprem vergileri konusunda sorumluluğunu yerine getirmiştir, ancak devlet getirmemiştir" diye konuştu.
Deprem güçlendirme çalışmaları için kredi arayışları felaketin üzerinden 10 yıl geçmesine rağmen devam ediyor. Bu kapsamda, 2006 yılında Dünya Bankası ile İstanbul'un Sismik Riskinin Azaltılması ve Acil Durum Hazırlık Projesi (İSMEP) için anlaşma imzalandı. Ardından Avrupa Yatırım Bankası'yla da ek kredi anlaşması gerçekleştirildi. 2006-2014 yılları arasında tamamlanacak olan projenin toplam kredi miktarı ise 610 milyon euro olarak açıklandı. İstanbul Valisi Muammer Güler bir süre önce İstanbul'da depreme hazırlık çalışmaları için Körfez İş Konseyi ile 140 milyon dolarlık, Avrupa Komisyonu Yatırım Bankası'yla ise 300 milyon dolarlık kredi için görüşmelerin devam ettiğini bildirdi.
17 Ağustos 1999'da sabaha karşı 03.00 sularında meydana gelen 7,4 büyüklüğündeki depremde, 17 bin 480 kişi yaşamını yitirdi, 44 bin kişi yaralandı. 200 bin kişinin evsiz kaldığı depremde, 66 bin 441 konut, 10 bin 901 işyeri yıkıldı. Depremde yaklaşık 68 bin konut, 10 bin işyeri "orta", 80 bin konut ve 10 bin işyeri de "az" derecede hasar gördü. Marmara Depremi'nin 10'uncu yıldönümünde bugün, depremde hayatını kaybedenler çeşitli etkinliklerle anılacak.
* 2009 Haziran ayı itibariyle elde edilen gelir.
** Yıl sonu beklenti hedefi.
* Özel İşlem Vergisi 2004'te kaldırıldı.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Copyright © 2005 - 2024
Özdoğrular
Yasal Uyarı
