|
Nereden emekli olursa olsun özel sektöre ait bir işyerinde işçi olarak işe başlayanların ücretlerinden SGDP alınırken, emekli olup vergi mükellefiyeti veya şirket ortaklığı var olanların da emekli aylıklarından yüzde 15 SGDP kesilmektedir. Ancak emekli olup da hem vergi mükellefi-şirket ortağı, hem de işçi olandan iki kere SGDP alınamaz
SORU
Ben 2004 yılı sonu itibarıyla özel bir şirketten emekli olarak ayrıldım ve SSK'dan da işlemlerimi yaparak emekli maaşı almaya başladım. 2005 yılında kurulan bir limited şirkete ortak olarak Bağ-Kur'a Sosyal Güvenlik Destekleme Primi (SGDP) ödemeye başladım.
Daha sonra 2006 Mart ayında (Bağ-Kur'a SGDP ödemeye devam ederken) bir özel şirkette çalışmaya başladım ve burada da maaşımdan SGDP kesilmeye başlandı, halen çalıştığım için kesilmeye devam ediyor. Bu arada Kasım 2008 ayından beri de yeni kanun nedeniyle SSK'dan aldığım emekli maaşından da otomatik olarak SGDP kesilmektedir.
Bu durumda benden, hem özel sektörde Mart 2006'dan beri aldığım maaşımdan, hem de SSK'dan aldığım emekli maaşımdan (Bağ-Kur üyeliğim 2005 yılında ortak olduğum şirket nedeniyle devam ettiği için) iki ayrı SGDP kesilmekte. Bu arada ortak olduğum limited şirket, 2007'nin Kasım ayında tasfiyeye girmiş bulunmakta ve tasfiye halen devam etmektedir.
Aynı anda iki kurum için prim ödenmemesi gerektiğini zannediyorum. Bağ-Kur'a SGDP ödemeye devam ederken Mart 2006'da girdiğim işte maaşımdan kesilmeye başlanan ve halen kesilmeye devam eden SGDP'yi geri alabilir miyim ve bunun için nereye başvurmam gerekir?
Söz konusu ortağı olduğum limited şirketin tasfiyesi tamamlanınca Bağ-Kur'a ödemekte olduğum (halen SSK emekli maaşımdan kesilen) SGDP artık kesilemeyeceğine göre, bu tarihten itibaren şu anda çalışmakta olduğum şirketten aldığım maaştan SGDP kesilecektir değil mi? Volkan Kara
CEVAP
12 Haziran 2009 günü bu köşeden "İki temel ilke, tek statüye göre prim ve zorunluluk " diye başlık atmış ve demiştik ki, "Sosyal güvenlik sisteminin epey ilkesi var ama ikisi çok önemli; bunlardan birincisi zorunluluk, diğeri de teklik. Zorunluluk ilkesi gereğince belli bir faaliyette bulunanlar zorunlu olarak sigortalı olmak zorundadır. Teklik ilkesi gereğince bir statü gereğince zorunlu sigortalı olanlar, diğer statü gereğince faaliyette bulunsalar bile bir tek statüye göre prim öderler."
İşte bu iki ilke nedeniyle normal çalışanlar gibi emekli olanlardan da iki ayrı türden SGDP (Sosyal Güvenlik Destek Primi) alınamaz.
ÇALIŞAN EMEKLİLERDEN ALINAN PRİM
Bilindiği üzere, 1 Ekim 2008 gününden sonra SGK, emekli çalışanlardan iki tür SGDP almaktadır.
* Nereden emekli olursa olsun kendi adına işyeri açıp vergi mükellefi olan, limited şirket ortağı olan veya A.Ş. ortağı ve yönetim kurulu üyesi olanların emekli aylığından yüzde 15 oranında SGDP alınmaktadır. Yüzde 15 oranı 2009 yılı için yüzde 13, 2010 yılı için yüzde 14, 2011 ve sonrası yıllar içinse yüzde 15 oranında uygulanmaktadır.
* Nereden emekli olursa olsun, özel sektöre ait bir işyerinde işçi olarak işe giren emeklilerin, emekli aylıklarına dokunulmaz ama işyerinden çalışması karşılığı aldığı ücretten yüzde 30 oranında SGDP ile yüzde 1 ile 6.5 arasında kısa vadeli sigorta primi alınmaktadır.
* 5335 Sayılı Kanun'un 30'uncu maddesinde sayılan istisnalar ile milletvekilleri hariç olmak üzere nereden emekli olursa olsun, kamuda işe girenlerin hem emekli aylığı alıp hem de çalışma hakları yoktur. Ya emekli aylıklarını veyahut çalışmayı tercih etmek zorundadırlar.
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun "Sigortalılık hallerinin birleşmesi" başlıklı 53'üncü maddesi şöyledir:
"MADDE 53- Sigortalının, 4. maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortalılık hallerinden birden fazlasına aynı anda tabi olmasını gerektirecek şekilde çalışması halinde; öncelikle aynı maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında, (c) bendi kapsamında çalışması yoksa ilk önce başlayan sigortalılık ilişkisi esas alınarak sigortalı sayılır.
4. maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sayılanlar, kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden dolayı, 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı bildirilemezler.
İsteğe bağlı sigortalı olanların 4. maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamına tabi olacak şekilde çalışmaya başlamaları halinde, bu kanunun 51. maddesinin üçüncü fıkrası saklı kalmak kaydıyla isteğe bağlı sigortalılık hali sona erer.
Sigortalının, 4. maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortalılık halleri ile 5. maddenin (a) ve (e) bentlerine tabi sigortalılık hallerinin çakışması halinde, 4. madde kapsamında sigortalı sayılır ve birinci fıkra hükmü uygulanır.
Sigortalının, bu madde hükmüne göre sigortalı sayılması gereken sigortalılık halinden başka bir sigortalılık hali için prim ödemiş olması durumunda, ödenen primler birinci fıkraya göre esas alınan sigortalılık hali için ödenmiş ve esas alınan sigortalılık halinde geçmiş kabul edilir.
Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren ilk defa sigortalı sayılanlardan 4. maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinden birden fazlasına tabi olarak çalışmış olanların yaşlılık aylığı bağlanma taleplerinde, en fazla sigortalılığın geçtiği sigortalılık hali, hizmet sürelerinin eşit olması ile malullük ve ölüm halleri ile yaş haddinden resen emekli olma, süresi kanunla belirlenen vazifelere atanma veya seçilme ve bağlı oldukları sigortalılık halinin kanunla değiştirilmesi durumunda ise son sigortalılık hali esas alınır."
Sonuç olarak, 2004 yılında SSK'dan emekli olduktan sonra 2005 yılında limited şirketi ortağı olduğunuz için, eski 1479 Sayılı Kanun'un ek 20'nci maddesinin yürürlük tarihi olan 30.09.2008 gününe kadar ayda "75 lira" SGDP'yi Bağ-Kur'a ödemeniz gerekmektedir. Öte yandan 01.10.2008 gününden beri yürürlükte olan 5510 Sayılı Kanun gereğince 01.10.2008 gününden itibaren de kendiniz SGDP ödemeyeceksiniz, sizin emekli aylığınızdan kesmeye başlayacaklar.
Bunları takiben 2006 yılı Mart ayında işe girdiğiniz şirket ise size ödediği ücretten SGDP kesmemeliydi, sizden (Bağ-Kur'a SGDP ödüyorum diyen) bir bilgilendirme ve (Bağ-Kur SGDP'm bitmeden bir gün önce sizi haberdar ederim diyen) taahhütname almalıydı. Sizin brüt ücretinizden de sadece damga vergisi ile gelir vergisi kesip SSK primlerini almamalıydı.
Bunun için işvereninize müracaat edip bundan sonra emekli aylığınızdan SGDP kesildiğini gösteren belgeyi verin ve işyerinden aldığınız ücretten SGDP kesmelerine son vermelerini talep edin. Ayrıca, geçmiş her bir ay için iptal "Aylık SGDP Bildirgesi" doldurup SGK'ya verin ki ödediklerinizi hem siz hem işvereniniz SGK'dan geri alabilesiniz.
http://www.haberturk.com/HTYazi.aspx?ID=3580
Ali Tezel' in makalesinden alıntıdır. |
