Gelir Vergisi Kanununun 9. maddesinde vergiden muaf esnafa ilişkin düzenlemelere yer verilmiş, kimlerin esnaf muaflığından faydalanacakları hususu maddede belirlenmiştir.

Aynı maddenin 1. fıkrasının (6) numaralı bendinde, Evlerde kullanılan dikiş, nakış, mutfak robotu, ütü ve benzeri makine ve aletler hariç olmak üzere, muharrik kuvvet kullanmamak ve dışarıdan işçi almamak şartıyla; oturdukları evlerde imal ettikleri havlu, örtü, çarşaf, çorap, halı, kilim, dokuma mamulleri, kırpıntı deriden üretilen mamuller, örgü, dantel, her nevi nakış işleri ve turistik eşya, hasır, sepet, süpürge, paspas, fırça, yapma çiçek, pul, payet, boncuk işleme, tığ örgü işleri, ip ve urganları, tarhana, erişte, mantı gibi ürünleri işyeri açmaksızın satanlar. Bu ürünlerin, pazar takibi suretiyle satılması ile ticari, zirai veya meslekî faaliyetleri dolayısıyla gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olanların düzenledikleri hariç olmak üzere; düzenlenen kermes, festival, panayır ile kamu kurum ve kuruluşlarınca geçici olarak belirlenen yerlerde satılması muaflıktan faydalanmaya engel değildir. hükmü yer almakta olup, maddenin mülga ikinci fıkrasından sonra gelen üçüncü fıkrasında, ticari, zirai veya mesleki kazancı dolayısı ile gerçek usulde Gelir Vergisine tâbi olanlar ile yukarıda sayılan işleri Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerine bağlılık arz edecek şekilde yapanların esnaf muaflığından faydalanamayacakları açıklanmıştır.

Konu ile ilgili olarak 01.05.2007 gün ve 26509 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan 264 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde ayrıntılı açıklamalar yapılmıştır.


Buna göre, maddede belirtilen şartlar dahilinde üretilen ürünlerin, bir işyeri açmaksızın, pazar takibi suretiyle faaliyette bulunulmadan satılması veya dernekler, vakıflar, sendikalar ve meslek odalarınca düzenlenenler dahil olmak üzere, düzenlenen kermes, festival ve panayırlarda (Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerince düzenlenenler hariç), kamu kurum ve kuruluşlarınca geçici olarak belirlenen yerlerde satılması halinde, esnaf muaflığından faydalanılması mümkündür.

Vergiden muaf esnafın bu faaliyeti ile ilgili herhangi bir bildirim veya beyanname vermesi söz konusu olmadığı gibi muaf olunan dönemlerle ilgili olarak vergi dairelerinde herhangi bir kayıt da bulunmamaktadır.

Diğer taraftan, 4369 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanununun 9. maddesine eklenen “Esnaf Muaflığı Belgesi” alınması ile ilgili hüküm, 4444 sayılı Kanunla 14.08.2009 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılmıştır. Vergi dairesi başkanlıklarına veya vergi dairelerine “Esnaf Muaflığı Belgesi” almak üzere başvuran mükelleflere, mükellefiyet sorgulaması yapılmakta ve yapılan faaliyetin esnaf muaflığı kapsamında olup olmadığı konusunda gerektiğinde yazılı bilgi verilmekte olup, bunun dışında esnaf muaflığı ile ilgili herhangi bir belge verilmemektedir.


Dolayısıyla, isteğe bağlı sigortalılıkta daha az tutarda prim ödeme hakkından yararlanacak olanların, faaliyeti ile ilgili önceki dönemlere ait yapılmasını istedikleri tespitler (faaliyete başlama tarihi vb.) için Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı’ na müracaat etmeleri gerekmektedir.

Bu konudaki görüş Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’ nca 27.02.2009 tarih ve B.07.1.GİB.0.03.43/4342-121-023004 sayılı yazı ile Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı’ na bildirilmiştir.

 

GELİR VE KURUMLAR VERGİLERİ MÜDÜRLÜĞÜ