|
İstanbul ve çevresinde yaşanan sel felaketi nedeni ile malları zayi olan vergi mükellefleri için yapılması gereken işlemler aşağıda bilgilerinize sunulmuştur.
1-VERGİ DAİRESİNDE YAPILMASI GEREKENLER:
Mükelleflerin bağlı olduğu vergi dairesini aşağıda örneği bulunan dilekçe ile müracaat ederek takdir komisyonunundan zayi olan malların ve diğer varlıkların takdiri ve tespiti istenecek. Dilekçeye aşağıdaki belgeler de eklenecektir.
1)-Zayi olan malların (Mallar (Ticari mallar, hammadde, yardımcı madde, mamül madde Vb.), Demirbaşlar, Araçlar, Tesis ve Makinalar) listesi,
2)-İtfaiyeden, Belediye Zabıta Müdürlüğünden alınacak tespit tutanağı,
3)-Selde kaybolmuş veya bozulmuş ticari defterler ve belgeler, (Kullanılmış veya boş fatura ve benzeri vesikalar)
2)-TİCARET MAHKEMESİNDE YAPILMASI GEREKEN İŞLEMLER:
Vergi mükellefleri İşyeri merkezinde yetkili olan Ticaret mahkemesine aşağıda örneği bulunan dilekçe ile dava açmak sureti ile zayi olan Ticari defter ve vesikaların zayi olduğuna ilişkin belgeninalınması gerekir. Dilekçeye aşağıdaki belgeler eklenecektir.Konuya ilişkin TTK madde açıklamına göre;
TTK 68.maddesinin son fıkrası gereği; tacir, ticari işletmesinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinden, ziyaı öğrendiği andan itibaren onbeş gün içinde yani olayın olduğu 07.09.2009 tarihinden itibaren 23.09.2009 tarihine kadar ki süre içinde bu davayı açabilir.
Aksi takdirde karşılaşabileceği mali ve hukuki sorunlarda defter ve belgelerini ibrazdan kaçınmış sayılır. Sel felaketinin olduğu Çatalca, Silivri, İkitelli, Başakşehir ve civarı bölgeler Ticaret Mahkemesi olarak, Bakırköy Ticaret Mahkemeleri’nin yetki çevresine girmektedir.
1)-İtfaiyeden, Belediye Zabıta Müdürlüğünden alınacak tespit tutanağı,
2)-Selde kaybolmuş veya bozulmuş ticari defterler ve belgeler, (Kullanılmış veya boş fatura ve benzeri vesikalar)
3)-SEL FELAKETİ NEDENİYLE ZAYİ OLAN MALLARIN KDV KARŞISINDAKİ DURUMU:
K.D.V Kanununun 30.maddesinin c bendinde ”Deprem, sel felaketi ve Maliye Bakanlığının yangın sebebiyle mücbir sebep ilân ettiği yerlerdeki yangın sonucu zayi olanlar hariç olmak üzere, zayi olan mallara ait katma değer vergisinin mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilemeyeceği “ hükmedilmiştir.
Kanun maddesinden de anlaşılacağı üzere, SEL’DE ZAYİ OLAN olan mallara ait yüklenilen ve indirilen Katma Değer Vergisinin daha sonra İLAVE EDİLMESİ GEREKMEZ.
Konuya ilişkin olarak, Maliye Bakanlığının 282 sıra nolu V.U.K. Genel Tebliği’nin 7. bölümünde “Deprem ve sel felaketi sonucu zayi olduğu takdir komisyonlarınca tespit olunan mallara ilişkin olarak yüklenilip önceki dönemlerde indirim konusu yapılan katma değer vergileri ile ilgili olarak Katma Değer Vergisi Kanununun 30/c maddesine göre işlem yapılmayacak, diğer bir ifade ile bu mallarla ilgili olup önceki dönemlerde indirilen katma değer vergileri düzeltme yoluyla mükelleflerden istenilmeyecek, henüz indirilememiş olan katma değer vergileri ise takip eden dönemlerde indirilebileceği “ açıklanmıştır.
4)-İş kazası bildirimi
Sosyal Güvenlik Mevzuatına göre; sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, işveren tarafından görevli olarak gönderildiği durumlarda ve işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen olaylar iş kazası kabul edilmektedir. Bu bağlamda sel felaketinden dolayı;
İş kazasına uğrayan personele derhal gerekli sağlık yardımları yapılması,
İşyeri kaza raporu düzenlenir. Şahitlerin ifadesi alınması,
Kazanın yetkili kolluk kuvvetlerine (Jandarma veya polise) derhal bildirilmesi,
Kazanın ilgili SGK sosyal güvenlik merkezi müdürlüğüne iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ile en geç kazadan sonraki üç işgünü içinde bildirilmesi,
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürlüğü’ne bildirim formu ile en geç iki iş günü içinde haber verilmesi gereklidir.
5)-SEL FELAKETİNDE ZAYİ OLAN MALLARIN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ :
Örnek:
Sel nedeniyle X A.Ş. nin işyerinde ve deposunda bulunan 10.000.-TL bedelli mal zayi olmuştur. Takdir komisyonu malların değerini sıfır olarak tespit etmiştir. Bu durumda yapılması gereken muhasebe kaydı aşağıdaki gibi olacaktır.
----------------------------------------------- / -----------------------------------------------
157. Diğer Stoklar 10.000.-TL
153. Ticari Mallar 10.000.-TL
----------------------------------------------- / -----------------------------------------------
654. Karşılık Giderleri 10.000.-TL
158. Stok Değer Düşük. Karşılığı 10.000.-TL
----------------------------------------------- / -----------------------------------------------
690 Dönem Kar veya Zararı 10.000.-TL
654. Karşılık Giderleri 10.000.TL
----------------------------------------------- / -----------------------------------------------
Mallar sel nedeniyle değer kaybına uğradığı için, bu malın alımında yüklenilen ve indirim konusu yapılmış olan katma değer vergisi açısından düzeltme işlemleri yapılmayacaktır. (KDVK Madde 30/c)
6)-SİGORTA ACENTESİNE BAŞVURU:
Mallarını ve diğer varlıklarını sigorta ettiren vergi mükellefleri, ilgili sigortaya müracaat ederek ekpertiz aracılığı ile değer tesipiti yaptırması gerekir.Sigortadan alınacak tazminat muhasebe kayıtlarına gelir olarak intikal ettirilir.
7)- SGK yönünden
Eylül ayı içinde İstanbul, Tekirdağ ve diğer bazı yerleşim yerlerinde meydana gelen aşırı yağışların etkisi ile bazı işyerlerini sel/su basması sonucu can ve mal kayıpları meydana geldi. Bu durum, başta can kaybına uğrayan vatandaşlarımızın yakınları olmak üzere hepimizi derinden üzmüştür.
İşyerlerini su/sel basması sonucunda bu işyerlerinde çalışanlar ve işyerlerinin sahipleri olan işverenler zarar görmüşlerdir. Sel felaketi sonucunda işverenlerin başvurabilecekleri belirli hakları vardır. Bu yazıda, işverenlerin iş ilişkisini sürdürme veya sona erdirme yolundan birini seçmeleri durumunda nasıl hareket etmeleri gerektiği açıklanmaya çalışılacaktır.
Yarım ücret ödeme
İşyerlerini su basan işverenler, 4857 sayılı yasanın 40. maddesine göre, aynı kanunun 25. maddesinin III. bendinde belirtilen sel veya su baskını gibi zorlayıcı sebepler ortaya çıkmışsa, işçilerinin bir haftaya kadar ücretlerini yarım ücret olarak ödemeye devem ederler. Örneğin işyerinde 08.09.2009 tarihinde meydana gelen su baskınından dolayı işçinin ücreti 15.09.2009 tarihine kadar (bu tarih dâhil) yarım ücret olarak ödenir. İşçinin günlük ücreti 30 TL ise her gün bir hafta süre ile bu ücretin yarısı 15 TL olarak ödenir. Bir haftanın bitiminden itibaren işyerinde faaliyete ara verilmesinden dolayı işçiler işbaşı yapamazlarsa, işbaşı yapamadıkları süreler için ayrıca ücret ödenmez.
Kısa çalışma ödeneğine başvurma
İşyerini su/sel basan işverenler, işçileri için kısa çalışma ödeneğine başvurabilirler. Bunun için işverenlerin sel ve su baskınına ilişkin itfaiye, sular idaresi ve diğer birimlerce tutulmuş olan tutanak örneklerini de ekleyerek Türkiye İş Kurumu'na başvurmaları gerekir. Kısa çalışma ödeneğinden yararlanma konusunda işçi sayısı sınırlaması bulunmamaktadır. Bir işçi çalıştıran işyeri de uygulamadan yararlanır. Zorlayıcı sebepten (sel ve su baskınından) dolayı işyerinde faaliyetin en az dört hafta tamamen veya kısmen durdurulmuş olması gerekmektedir. Kısa çalışma başvurularının uygunluğu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş müfettişleri tarafından incelenmektedir.
İş sözleşmesini feshetme
Bir haftadan sonra işverenler iş sözleşmelerini 4857 sayılı İş Kanunu'nun 25. maddesinin III. bendi gereğince, zorlayıcı nedenlerden dolayı feshedebilirler. Bu durumda, çalışma süresi bir yılı doldurmuş işçilere kıdem tazminatı ödenmesi gerekir. İş sözleşmesi belirli süreli de olsa kıdem tazminatı ödenmesi gerekir. İhbar tazminatı ödenmez.
İş sözleşmesinin sona ermesinde, işçinin ücreti ile sözleşme ve kanundan doğan para ile ölçülmesi mümkün menfaatlerinin tam olarak ödenmesi gerekir (4857 sayılı İş Kanunu 32. md.)
Ölen işçinin haklarının ödenmesi
Sel/su basmasından dolayı ölen işçilerin mirasçılarına kıdem tazminatı, ücret, yıllık izin ücreti, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti, ikramiye ve prim gibi alacaklarının işveren veya vekili tarafından ödenmesi gerekir.
Prim borçlarının ertelenmesi
5510 sayılı kanunun 91. maddesine göre, işverenin başvurması halinde, bir yıl süreyle sigorta primleri ertelenmektedir. Buna göre işyerleri; yangın, su baskını, yer kayması, deprem gibi afete uğrayan, tabii afet nedeniyle tarımsal faaliyetinden dolayı zarar gören işverenler, bu durumu belgelemeleri kaydıyla olayın meydana geldiği tarihten itibaren üç ay içinde talepte bulunmaları ve prim ödeme aczine düştüklerinin, yapılacak inceleme sonucu anlaşılması halinde, afet tarihinden önce ödeme süresi dolmuş mevcut prim borçları ile afetin meydana geldiği tarihten itibaren tahakkuk edecek üç aylık prim borçları, olayın meydana geldiği tarihten itibaren bir yıla kadar Sosyal Güvenlik Kurumu'nca ertelenebilir. Prim borcunun ertelendiği sürede zamanaşımı işlemez ve ertelenen kısma gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmaz.
Prim borcunun ertelenebilmesi için işverenlerin sel/su baskınının meydana geldiği tarihten itibaren 3 ay içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumu'na başvurmaları gerekmektedir. Başvuruda ilgili kurumlar tarafından (itfaiye, sular idaresi vb.) tutulan tutanak örnekleri de bir yazı ekinde kuruma verilmelidir.
İşçi ve işverenlerimizin sel/su baskını nedeniyle kurulmuş olan iş sözleşmelerini feshetmeyerek kanunlarda belirtilen ve iş sözleşmesinin devamını amaçlayan düzenlemelerin kullanılması yolunu (örneğin kısa çalışma ödeneğine başvurma gibi) tercih etmeleri çalışma ilişkilerinin devamına katkı sağlayacaktır.
TAKDİR KOMİSYONUNA MÜRACAAT DİLEKÇE ÖRNEĞİ
…………………VERGİ DAİRESİ MÜDÜRLÜĞÜNE /09/2009
İSTANBUL
Dairenizin……………………………….sicil numarasında kayıtlı mükellefiyiz. /09/2009 tarihinde yaşanan sel felaketi nedeni ile İşyerimizde/Fabrikamızda/Depomuzda dilekçe ekinde bulunan mallar ve diğer varlıklar kullanılamaz ve satılamaz konuma gelmiştir.
213 Sayılı VUK’nun 267 ve 278. Maddeleri uyarınca malların ve diğer varlıkların bedellerinin Takdir Komisyonu marifeti ile takdir işleminin yapılmasını arz ederiz.
Saygılarımızla,
Mükellefin Adı soyadı/Unvanı
Adres:
Ekler:
1-İtfaiye /Zabıta Tutanağı
2-Zayi olan Malların Listesi
3-Zayi olan ticari defter ve belgelerin listesi
TİCARET MAHKEMESİNE MÜRACAAT DİLEKÇE ÖRNEĞİ
BAKIRKÖY ( ) ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ SAYIN BAŞKANLIĞI’NA
DAVACI.................: Ad Soyad-T.C.Kimlik No
Adres:
DAVALI.................: Hasımsız
KONU.....................: Zayi belgesi verilmesi talebinden ibarettir.
AÇIKLAMALAR………:Tarafıma ait ................................................. adresindeki ................................. isimli, .....................ticaret sicil nolu ticari işletmem, 07.09.2009- 08.09.2009 tarihlerinde yaşanan sel felaketi nedeniyle oluşan su baskınları nedeniyle tamamen sular altında kalmıştır. Yüzyılın en büyük sel felaketi olarak adlandırılan bu afet nedeniyle yaşanan su baskınları yüzünden ticari işletmem büyük bir zarar görmüş bulunmaktadır.
Ticari işletmemde bulunan tüm ticari defterlerim, faturalarım, vergiye esas belgelerim ve sair her türlü belge ve evraklarım, sel ve su baskını nedeniyle zayi olduğundan, TKK madde 68 fıkra son uyarınca Sayın Mahkemenizden, 2009 yılı ve geçmiş yıllara ait tüm defter, fatura ve sair belgelerimin zayi olduğuna dair tarafıma zayi belgesi verilmesini talep etme zarureti hasıl olmuştur.
HUKUKİ SEBEPLER: TTK.md.68 ve sair mevzuat hükümleri.
HUKUKİ DELİLLER : Kanuni ve takdiri her türlü delail.
SONUÇ VE İSTEM : Yukarıda arz ve izah olunan sebeplerden ötürü; 2009 yılı ve geçmiş yıllara ait tüm defter, fatura ve sair belgelerimin zayi olduğuna dair tarafıma zayi belgesi verilmesi ile gereğini saygılarımla arz ve talep ederim.
Tarih
Davacı Ad-Soyad
İmza
Kaynak, ismmmo
http://www.referansgazetesi.com/haber.aspx?HBR_KOD=130165&KTG_KOD=480
|
