Eylül ayı içinde İstanbul, Tekirdağ ve diğer bazı yerleşim yerlerinde meydana gelen aşırı yağışların etkisi ile bazı işyerlerini sel/su basması sonucu can ve mal kayıpları meydana geldi. Bu durum, başta can kaybına uğrayan vatandaşlarımızın yakınları olmak üzere hepimizi derinden üzmüştür.

    İşyerlerini su/sel basması sonucunda bu işyerlerinde çalışanlar ve işyerlerinin sahipleri olan işverenler zarar görmüşlerdir. Sel felaketi sonucunda işverenlerin başvurabilecekleri belirli hakları vardır. Bu yazıda, işverenlerin iş ilişkisini sürdürme veya sona erdirme yolundan birini seçmeleri durumunda nasıl hareket etmeleri gerektiği açıklanmaya çalışılacaktır.
    
    Yarım ücret ödeme
    İşyerlerini su basan işverenler, 4857 sayılı yasanın 40. maddesine göre, aynı kanunun 25. maddesinin III. bendinde belirtilen sel veya su baskını gibi zorlayıcı sebepler ortaya çıkmışsa, işçilerinin bir haftaya kadar ücretlerini yarım ücret olarak ödemeye devem ederler. Örneğin işyerinde 08.09.2009 tarihinde meydana gelen su baskınından dolayı işçinin ücreti 15.09.2009 tarihine kadar (bu tarih dâhil) yarım ücret olarak ödenir. İşçinin günlük ücreti 30 TL ise her gün bir hafta süre ile bu ücretin yarısı 15 TL olarak ödenir. Bir haftanın bitiminden itibaren işyerinde faaliyete ara verilmesinden dolayı işçiler işbaşı yapamazlarsa, işbaşı yapamadıkları süreler için ayrıca ücret ödenmez.
    
    Kısa çalışma ödeneğine başvurma
    İşyerini su/sel basan işverenler, işçileri için kısa çalışma ödeneğine başvurabilirler. Bunun için işverenlerin sel ve su baskınına ilişkin itfaiye, sular idaresi ve diğer birimlerce tutulmuş olan tutanak örneklerini de ekleyerek Türkiye İş Kurumu'na başvurmaları gerekir. Kısa çalışma ödeneğinden yararlanma konusunda işçi sayısı sınırlaması bulunmamaktadır. Bir işçi çalıştıran işyeri de uygulamadan yararlanır. Zorlayıcı sebepten (sel ve su baskınından) dolayı işyerinde faaliyetin en az dört hafta tamamen veya kısmen durdurulmuş olması gerekmektedir. Kısa çalışma başvurularının uygunluğu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş müfettişleri tarafından incelenmektedir.
    
    İş sözleşmesini feshetme
    Bir haftadan sonra işverenler iş sözleşmelerini 4857 sayılı İş Kanunu'nun 25. maddesinin III. bendi gereğince, zorlayıcı nedenlerden dolayı feshedebilirler. Bu durumda, çalışma süresi bir yılı doldurmuş işçilere kıdem tazminatı ödenmesi gerekir. İş sözleşmesi belirli süreli de olsa kıdem tazminatı ödenmesi gerekir. İhbar tazminatı ödenmez.

    İş sözleşmesinin sona ermesinde, işçinin ücreti ile sözleşme ve kanundan doğan para ile ölçülmesi mümkün menfaatlerinin tam olarak ödenmesi gerekir (4857 sayılı İş Kanunu 32. md.)
    
    Ölen işçinin haklarının ödenmesi
    Sel/su basmasından dolayı ölen işçilerin mirasçılarına kıdem tazminatı, ücret, yıllık izin ücreti, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti, ikramiye ve prim gibi alacaklarının işveren veya vekili tarafından ödenmesi gerekir.
    
    Prim borçlarının ertelenmesi
    5510 sayılı kanunun 91. maddesine göre, işverenin başvurması halinde, bir yıl süreyle sigorta primleri ertelenmektedir. Buna göre işyerleri; yangın, su baskını, yer kayması, deprem gibi afete uğrayan, tabii afet nedeniyle tarımsal faaliyetinden dolayı zarar gören işverenler, bu durumu belgelemeleri kaydıyla olayın meydana geldiği tarihten itibaren üç ay içinde talepte bulunmaları ve prim ödeme aczine düştüklerinin, yapılacak inceleme sonucu anlaşılması halinde, afet tarihinden önce ödeme süresi dolmuş mevcut prim borçları ile afetin meydana geldiği tarihten itibaren tahakkuk edecek üç aylık prim borçları, olayın meydana geldiği tarihten itibaren bir yıla kadar Sosyal Güvenlik Kurumu'nca ertelenebilir. Prim borcunun ertelendiği sürede zamanaşımı işlemez ve ertelenen kısma gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmaz.

    Prim borcunun ertelenebilmesi için işverenlerin sel/su baskınının meydana geldiği tarihten itibaren 3 ay içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumu'na başvurmaları gerekmektedir. Başvuruda ilgili kurumlar tarafından (itfaiye, sular idaresi vb.) tutulan tutanak örnekleri de bir yazı ekinde kuruma verilmelidir.

    İşçi ve işverenlerimizin sel/su baskını nedeniyle kurulmuş olan iş sözleşmelerini feshetmeyerek kanunlarda belirtilen ve iş sözleşmesinin devamını amaçlayan düzenlemelerin kullanılması yolunu (örneğin kısa çalışma ödeneğine başvurma gibi) tercih etmeleri çalışma ilişkilerinin devamına katkı sağlayacaktır.

http://www.referansgazetesi.com/haber.aspx?HBR_KOD=130165&KTG_KOD=480