İhraç kaydıyla alınan ancak selden zarar gören malların ihracat işlemlerinin tamamlanması için vergi dairelerine başvurularak 3 aylık ek süre alınabilmesi olanağı bulunmaktadır.

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun (KDVK) 11/1-c maddesinde; ihracatçıların, imalatçılar tarafından ihraç edilmek koşuluyla teslim ettikleri mallara ilişkin katma değer vergisini ödemeyeceği hükme bağlanmıştır. Mükelleflerce tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilecek olan bu vergi, vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunur. Söz konusu malların, ihracatçıya teslim tarihini takip eden ayın başından itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi halinde ise, tecil edilen vergi terkin olunur.

İhracatın 3 ay içinde ihracatçı tarafından gerçekleştirilmemesi halinde, tecil olunan verginin tahakkuk ettirildiği tarihten itibaren gecikme zammıyla birlikte imalatçı tarafından vergi idaresine ödenmesi gerekmektedir. Ancak çeşitli nedenlerle ihracatını 3 ay içinde gerçekleştiremeyen ihracatçı firmalar ve ihraç kaydıyla mal teslim eden mükellefler için ek süre verilmesi hususunda 112 Seri No’lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği’nde düzenlemeler yapılmıştır.

1. Kimler ek süreden yararlanabilir?

112 seri no.lu Tebliğde yapılan düzenlemeye göre, Tebliğin yayımlandığı tarihi (12.02.2009) izleyen ayın başından itibaren ihraç kaydıyla mal alımında bulunan ve bu malları 3 aylık yasal süre içinde mücbir sebepler ve beklenmedik durumlara bağlı olarak ihraç edemeyen ihracatçı firmalar ek süre talep edebilecektir.

8 Eylül 2009 tarihinde İstanbul ve Tekirdağ illerinde başlayan yağmur nedeniyle meydana gelen sel felaketinden zarar gören mükelleflerin durumu Vergi Usul Kanunu’nca mücbir sebep hali kapsamında değerlendirilmiştir. Bu çerçevede, ihraç kaydıyla mal alımında bulunan ve sel nedeniyle bu malları 3 aylık yasal süre içinde ihraç edemeyen ihracatçı firmaların ek süre talep etmeleri mümkündür.

2. Ek süre talebinde bulunma prosedürü

İhraç kaydıyla teslim edilen malın ihracatının, teslim tarihini takip eden ayın başından itibaren 3 aylık yasal süre içinde gerçekleşmemesi halinde, yasal sürenin bittiği tarihten itibaren on beş gün içinde ihracatçı tarafından “ek süre talep dilekçesi” düzenlenerek, ihracatçının bağlı olduğu vergi dairesine, vergi dairesi başkanlığına veya defterdarlığa başvurulmalıdır. Süresinden sonra yapılan ek süre talepleri değerlendirmeye alınmayacaktır.

Ek süre dilekçesinde mücbir sebep veya beklenmedik durumun belirtilmesi ve dilekçe eki olarak “ihraç kaydıyla teslime ait faturanın” örneğinin ilave edilmesi gerekmektedir. Vergi dairesi başkanlığı veya defterdarlık mükelleflerden, ek süre talebine neden gösterilen olay veya durumun tevsikine yönelik herhangi bir belge talep etmeyecektir.

3. İhracatçılar için mücbir sebep ve beklenmedik durum sayılan haller

Geçtiğimiz günlerde yaşanan sel felaketinin mücbir sebep kabul edildiği yukarıda belirtilmiş olmakla beraber, hangi durumların mücbir sebep ve beklenmedik durum oluşturduğu hatırlatmak amacıyla aşağıda kısaca özetlenecektir.

Ek süre verilmesinde mücbir sebebin varlığı, Vergi Usul Kanunu’nun 13. maddesi hükmü esas alınarak belirlenmektedir. İhracatçı mükellefin iradesi dışında ortaya çıkan, dolayısıyla ihracatın kanuni süresinde gerçekleşmesine engel teşkil eden ve mücbir sebep kabul edilmeyen haller ise beklenmedik durum sayılmaktadır.

3.1. Mücbir sebepler;

n Vergi ödevlerinden herhangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk,

n Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler,

n Kişinin iradesi dışında vukua gelen mecburi gaybubetler,

n Sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısıyla defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması

gibi hallerdir.

3.2. Beklenmedik durumlar;

n İhracatın yapılacağı ülkedeki savaş hali/siyasal karışıklıklar, ekonomik belirsizlik ve durgunluk,

n Yurt dışındaki alıcının sipariş ertelemesi/iptal etmesi, teslim programındaki değişiklikler,

n Bedelin transferinde karşılaşılan aksaklık veya gecikmeler, akreditif süresinin dolması,

n İhraç edilecek malın tüketim mevsiminin geçmesi,

n Uygun depolama koşullarına sahip olunmaması,

n İthalatçı ülke ile yaşanan siyasi veya ekonomik sorunlar,

n İhraç malının taşınmasında karşılaşılan sorunlar (gemilerin yükleme limanlarına gecikmeli yanaşması, taşıma aracı veya konteyner bulunamaması),

n Milli tatiller,

n İklim koşulları,

n Gümrüklerde yaşanan sorunlar (gümrüklerdeki araç yoğunluğu, gümrüklerde grev-iş yavaşlatma),

n Resmi makamlardan ihracat için izin alınamaması

gibi haller beklenmedik durumlar olarak değerlendirilecektir.

Vergi dairesi başkanlıkları veya defterdarlıklar, mücbir sebep veya beklenmedik durum sayılıp sayılamayacağı konusunda tereddüt ettikleri hususlar hakkında Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan görüş isteyecektir.

4. Ek süreyi uzatma imkânı var mı?

KDVK 11/1-c maddesinde öngörülen ek süre 3 ay ile sınırlandırılmıştır. Bu nedenle, 3 aydan az ek süre isteyen ve bu talebi kabul edilen mükellefler hariç olmak üzere, 3 aylık ek süre içinde ihracatın gerçekleştirilememesi halinde ikinci bir ek sürenin verilmesine yasal olarak olanak bulunmamaktadır. 3 aydan az ek süre isteyen mükelleflerin ise sonradan 3 aya kadar olan dönem için ilave süre istemeleri mümkündür.

5. İhracatın gerçekleşmemesi halinde yapılması gerekenler

İhracatın belirtilen şartlara uygun olarak gerçekleştirilmemesi halinde, tecil olunan vergi, tahakkuk ettirildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 51’inci maddesine göre belirlenen gecikme zammıyla birlikte tahsil olunur.

İhraç edilmek şartıyla teslim edilen malların Vergi Usul Kanunu’nda belirtilen mücbir sebepler nedeniyle ihraç edilmemesi halinde ise, tecil edilen vergi tecil edildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48’inci maddesine göre ilgili dönemler için geçerli tecil faizi ile birlikte tahsil edilir.

pwc